ઈઝરાયલ-ઈરાન વચ્ચેના મહાસંકટથી તમારા ખિસ્સા પર આ અસર થશે, એક્સપર્ટ્સે શું કહ્યું?

Israel and Iran Conflict: શનિવારે મધ્યરાત્રિએ મધ્ય પૂર્વમાં ઈરાને તેના કટ્ટર દુશ્મન ઈઝરાયેલ પર હવાઈ હુમલા શરૂ કરતા મધ્ય-પૂર્વમાં તણાવ વધી ગયું છે. ઈઝરાયેલનું કહેવું છે કે ઈરાન દ્વારા 300 થી વધુ ડ્રોન અને મિસાઈલ છોડવામાં આવી હતી, જેમાંથી લગભગ તમામને હવાઈ સંરક્ષણ પ્રણાલીએ અટકાવી દીધી હતી. એક તરફ જ્યાં ઈઝરાયેલનો સાથી દેશ અમેરિકા બંને દેશો વચ્ચે વધુ હુમલા રોકવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યું છે, ત્યારે ઈઝરાયેલની યુદ્ધ કેબિનેટે તેની જવાબી કાર્યવાહી અંગે વાત કરતા કહ્યું છે કે આ કાર્યવાહી અમારી રીતે અને અમારી પસંદગીના સમયે કરવામાં આવશે.

બંને દેશો વચ્ચે યુદ્ધ જેવી સ્થિતિની વૈશ્વિક બજાર પર ભારે અસર પડી છે. આ તણાવને કારણે સોમવારે ભારતીય શેરબજારમાં જોરદાર ઘટાડો જોવા મળી રહ્યો છે. સોના-ચાંદીના ભાવમાં પણ જોરદાર ઉછાળો જોવા મળ્યો છે. તે જ સમયે, ભારતીય અર્થવ્યવસ્થાની કમર ક્રૂડ ઓઈલની કિંમતોમાં ભારે વધારો થવાની સંભાવના છે જે ભારતીય અર્થતંત્ર પર ભાર મૂકે છે.

આ પણ વાંચો: Lok Sabha Elections: જૂનાગઢના રાજેશ ચુડાસમા બનશે કેન્દ્રીય મંત્રી? સ્ટેજ પરથી બ્રિજરાજદાન ગઢવીએ કર્યો મોટો ખુલાસો

કેવી રીતે શરૂ થયો બંને દેશો વચ્ચે તણાવ?

ક્રૂડની કિંમતોમાં વધારો બે અઠવાડિયા પહેલા જ શરૂ થયો હતો જ્યારે ઇઝરાયેલે સીરિયાની રાજધાની દમાસ્કસમાં ઈરાની દૂતાવાસ પર હુમલો કર્યો હતો. ઈરાનના ઈસ્લામિક રિવોલ્યુશનરી ગાર્ડ કોર્પ્સના એક વરિષ્ઠ કમાન્ડર અને તેના બે સહાયકો 1 એપ્રિલે થયેલા હુમલામાં માર્યા ગયા હતા. ત્યારથી, ઇઝરાયેલ પર ઈરાની હુમલાની આશંકા હતી, જેના કારણે તેલની કિંમતોમાં વધારો થયો હતો.

12 એપ્રિલના રોજ ઈરાનના હુમલા પહેલા, ક્રૂડના ભાવમાં 1%નો વધારો થયો હતો અને ક્રૂડ તેલના આંતરરાષ્ટ્રીય બેંચમાર્ક બ્રેન્ટ ક્રૂડ પ્રતિ બેરલ 90.45 પર પહોંચી ગયા હતા. આ ઉછાળો એટલા માટે આવ્યો છે કારણ કે ક્રૂડ બજારમાં એવો ડર હતો કે બંને દેશો વચ્ચે યુદ્ધ જેવી સ્થિતિને કારણે સપ્લાયમાં વિક્ષેપ આવી શકે છે. જો કે ઈરાનના હુમલા બાદ ક્રૂડની કિંમતોમાં મામૂલી ઘટાડો જોવા મળી રહ્યો છે.

ક્રૂડની કિંમત પ્રતિ બેરલ $130 સુધી જઈ શકે છે

7 ઓક્ટોબર, 2023 ના રોજ ઇઝરાયેલ પર હમાસના હુમલા પછી ગાઝા પર ઇઝરાયેલનો હુમલો શરૂ થયો હતો અને તે દરમિયાન સતત ભય હતો કે યુદ્ધનું સ્તર વધી શકે છે અને ઇઝરાયેલ અને ઇરાન વચ્ચે યુદ્ધ થઈ શકે છે.

ઈઝરાયલ અને ઈરાન વચ્ચે યુદ્ધની સંભાવનાને જોતા ક્રૂડ ઓઈલના ભાવ 6 મહિનાના સર્વોચ્ચ સ્તર પર છે. દરમિયાન, ક્રૂડ ઉત્પાદક દેશો ઓપેકે પણ તાજેતરમાં ક્રૂડના ઉત્પાદનમાં પ્રતિદિન 22 લાખ બેરલનો ઘટાડો કરવાની જાહેરાત કરી છે જેથી ક્રૂડ બજાર સ્થિર બને.

વિશ્લેષકોનું માનવું છે કે જો ઈરાનના હુમલા બાદ ઈઝરાયેલ જવાબી કાર્યવાહીમાં ઈરાન પર હુમલો કરે છે તો બ્રેન્ટ ક્રૂડના ભાવ પ્રતિ બેરલ 100 ડોલરથી વધુ વધી શકે છે. ઈરાન વિશ્વનો સાતમો સૌથી મોટો ક્રૂડ ઉત્પાદક દેશ છે અને ઓપેકમાં ત્રીજો સૌથી મોટો ક્રૂડ ઉત્પાદક દેશ છે.

યુએસ બિઝનેસ ન્યૂઝ વેબસાઈટ સીએનબીસી સાથે વાત કરતા, રેપિડન એનર્જીના ચેરમેન અને ભૂતપૂર્વ વરિષ્ઠ ઉર્જા અધિકારી બોબ મેકનેલીએ જણાવ્યું હતું કે, જો ઈઝરાયેલ અને ઈરાન વચ્ચે તણાવ વધવાથી સ્ટ્રેટ ઓફ હોર્મુઝમાં સમસ્યા સર્જાય છે, તો ક્રૂડ ઓઈલની કિંમતો $120 અથવા $130 પ્રતિ બેરલ સુધી વધી શકે છે.

વિશ્વના કુલ ઓઈલ પુરવઠાનો 20% ઓમાન અને ઈરાન વચ્ચે સ્થિત હોર્મુઝ સ્ટ્રેટમાંથી પસાર થાય છે. ઓપેકના સભ્યો સાઉદી અરેબિયા, ઈરાન, યુએઈ, કુવૈત અને ઈરાક તેમના મોટા ભાગનું ક્રૂડ હોર્મુઝ સ્ટ્રેટ દ્વારા મોકલે છે. શનિવારે, ઈરાને અહીંથી પસાર થઈ રહેલા ઈઝરાયેલના એક કોમર્શિયલ જહાજને જપ્ત કર્યું હતું.

આ પણ વાંચો: 'ભાજપના "ભિષ્મ પિતામહ" તમારે 'અહંકાર' ઓગાળવો છે કે પછી...' પરેશ ધાનાણીની વધુ એક કવિતા રણકી

ઈઝરાયેલ-ઈરાન તણાવની ભારત પર અસર

ભારત ક્રૂડ ઓઈલનો મોટો આયાતકાર દેશ છે, તેથી કિંમતોમાં કોઈપણ વધારો સીધો જ દેશની રાજકોષીય ખાધ અને ફુગાવો વધારે છે. જો ક્રૂડના ભાવમાં વધારો થશે તો તેની અસર કરન્ટ એકાઉન્ટ ડેફિસિટ પર પડશે અને તે વધશે. જ્યારે આયાતી માલની કિંમત નિકાસ કરેલ માલની કિંમત કરતાં વધી જાય ત્યારે તે વધે છે. વિશ્લેષકોના મતે જો ક્રૂડ ઓઈલમાં પ્રતિ બેરલ 10 ડોલરનો વધારો થાય છે તો ચાલુ ખાતાની ખાધ 40-50 બેસિસ પોઈન્ટ વધી શકે છે.

જો કોઈ દેશની ચાલુ ખાતાની ખાધ વધારે હોય તો રોકાણકારોનો વિશ્વાસ ઘટે છે અને દેશનું ચલણ નબળું પડી શકે છે જેના કારણે આયાત મોંઘી થઈ જાય છે. જ્યારે વિદેશથી મોંઘો માલ દેશમાં આવે છે ત્યારે મોંઘવારી વધવાની ખાતરી છે, જેના કારણે લોકોની ખરીદશક્તિ ઘટી જાય છે. મતલબ કે જો ક્રૂડના ભાવ વધે તો ભારતને મોંઘવારીનો ફટકો પડવાની ખાતરી છે.