પરિણામો બાદ પાકિસ્તાન-ચીન સહિત વર્લ્ડ મીડિયાએ ભાજપ-અયોધ્યા અંગે જુઓ શું કહ્યું

વિદેશી અખબારોમાં ફૈઝાબાદ બેઠકનો પણ જોરદાર ઉલ્લેખ છે, જ્યાં અયોધ્યામાં રામ મંદિરના નિર્માણ અને ઉદ્ઘાટન બાદ પણ ભાજપના ઉમેદવારને સમાજવાદી પાર્ટીના ઉમેદવાર પાસેથી હારનો સામનો કરવો પડ્યો હતો. તે જ સમયે, પાકિસ્તાનનું મીડિયા મોદી દ્વારા જીતેલી ઓછી બેઠકોની ઉગ્ર ચર્ચા કરી રહ્યું છે અને કહી રહ્યું છે કે 'ભારતીય લોકોએ મોદી સરકારની નફરતની રાજનીતિને નકારી કાઢી છે.'

શું કહે છે પાકિસ્તાની મીડિયા?

પાકિસ્તાનનું જિયો ટીવી સતત લોકસભા ચૂંટણીને લઈને રિપોર્ટિંગ કરી રહ્યું છે. એક અહેવાલમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે ભાજપની 400થી વધુ બેઠકો મેળવવાની યોજનાને જનતાએ તોડફોડ કરી છે. રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, 'મોદીની નફરતની રાજનીતિને ફગાવી દેવામાં આવી છે, 400ને પાર કરવાનો નારા માત્ર એક ઈચ્છા જ રહી ગયો છે અને ભાજપને પોતાના દમ પર બહુમતી પણ નથી મળી. હવે ભાજપને સરકાર ચલાવવા માટે સાથી પક્ષોની મદદ લેવાની ફરજ પડશે. બાબરી મસ્જિદની જગ્યાએ રામ મંદિર બનાવનાર ભાજપે અયોધ્યામાં પોતાની હાર સ્વીકારી લીધી છે.'

પાકિસ્તાની ન્યૂઝ ચેનલના અહેવાલમાં હૈદરાબાદથી ભાજપના ઉમેદવાર માધવી લતાની અસદુદ્દીન ઓવૈસી સામેની હારનો પણ મુખ્ય ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો હતો. રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, 'ચૂંટણી પ્રચાર દરમિયાન મસ્જિદ તરફ ઈશારો કરીને તીર મારનાર ભાજપ ઉમેદવાર માધવી લતા હારી ગઈ છે. તેને મુસ્લિમોને ટાર્ગેટ તરીકે જોવામાં આવ્યું હતું.

અન્ય એક રિપોર્ટમાં પાકિસ્તાની ચેનલે કહ્યું કે 'ભારતીઓએ તેમના વોટથી મોદીને સજા આપી છે. કોંગ્રેસે ભાજપને પોતાના હથિયારથી કારમી હાર આપી છે. આ વખતે કોંગ્રેસે ભાજપના 400ને પાર કરવાના નારાને મતદારો માટે ડરનું કારણ બનાવ્યું છે. રાહુલ ગાંધી લોકોને સમજાવવામાં સફળ રહ્યા હતા કે જો ભાજપને 400 સીટો મળશે તો તે બંધારણ બદલશે અને અનામતનો અંત લાવશે.'

અન્ય એક પાકિસ્તાની અખબાર 'ધ એક્સપ્રેસ ટ્રિબ્યુને' તેના એક અહેવાલમાં તે સમયનો ઉલ્લેખ કર્યો છે જ્યારે વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ પરિણામોની જાહેરાત બાદ ભાજપ કાર્યાલયમાં કાર્યકર્તાઓને સંબોધિત કર્યા હતા. અહેવાલમાં લખવામાં આવ્યું છે કે, 'રક્ષા મંત્રી રાજનાથ સિંહ અને ગૃહ મંત્રી અમિત શાહ સાથે જ્યારે મોદી આખરે સ્ટેજ પર આવ્યા ત્યારે તેમનું ઉદાસ થઈને બોલવું ઘણું બધું કહી રહ્યું હતું. એવું ભાગ્યે જ બને છે કે તમને વિજેતાનો ચહેરો નિરાશ જોવા મળે.

અખબારે લખ્યું છે કે કોઈપણ પક્ષને બહુમતી મળી નથી અને હવે જનતા દળ (JDU) અને તેલુગુ દેશમ પાર્ટી (TDP) કિંગમેકર તરીકે ઉભરી આવ્યા છે. બંને પક્ષો અગાઉ કોંગ્રેસના સાથી હતા પરંતુ આ ચૂંટણી દરમિયાન તેઓએ ભાજપ સાથે હાથ મિલાવ્યા હતા.

અખબાર આગળ લખે છે, 'વિડંબના એ છે કે અયોધ્યાથી ભાજપના ઉમેદવાર હારી ગયા, જે દર્શાવે છે કે NDAએ જે રીતે વિચાર્યું હતું તે રીતે હિંદુ કાર્ડ નથી ચાલ્યું. મોંઘવારી અને બેરોજગારીએ ચૂંટણીમાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવી હતી. વિશ્લેષકો કહે છે કે મતદારોએ સાંપ્રદાયિક રાજનીતિને નકારી કાઢી છે. હવે જ્યારે ભાજપને બહુમતી મળી નથી, તો સત્તામાં આવ્યા પછી મોદીને એવી સમજૂતી કરવી પડી શકે છે જેનાથી તેઓ ટેવાયેલા નથી.

અયોધ્યાથી ઈન્ડિયા એલાયન્સના સપા ઉમેદવાર અવધેશ પ્રસાદે ભાજપના ઉમેદવાર લલ્લુ સિંહને 56 હજારથી વધુ મતોથી હરાવ્યા છે.

પાકિસ્તાનના અગ્રણી અખબાર ડોનના એક અભિપ્રાય લેખમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, ચૂંટણીએ મોદીને અરીસો બતાવ્યો છે. લેખમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, 'જે લોકોને ડર હતો કે મોદીને વધુ એક જંગી બહુમતી મળશે તેઓ સુખદ આશ્ચર્યમાં છે. ભલે મોદીની સત્તામાંથી વિદાય હજુ દૂર છે, પરંતુ તે થોડા અઠવાડિયા પહેલા કરતાં હવે નજીક જણાય છે. એક દાયકા પહેલાં વડાપ્રધાન બન્યા ત્યારથી, મોદીના પશ્ચિમી સમકક્ષો તેમની સાથે આદરપૂર્વક વર્તે છે. મોદીનું આક્રમક વર્તન અને વલણ કદાચ આવનારા સમયમાં બદલાશે નહીં. પરંતુ ચૂંટણીમાં તેમની ઓછી બેઠકો દિલ્હીમાં RSSની પકડના અંતની શરૂઆત હોઈ શકે છે.

લેખમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, હવેથી મોદી નબળા નેતા બની જશે, અમિત શાહનો પણ આ છેલ્લો પડાવ છે. ભાજપની આગેવાની હેઠળનું ગઠબંધન આગામી પાંચ વર્ષ સુધી શાસન કરશે. પરંતુ, વર્તમાન પ્રવાહોને જોતાં, તે આનાથી આગળ વધી શકશે નહીં.

ચીની મીડિયા

ચીનના સત્તાવાર અખબાર ગ્લોબલ ટાઈમ્સે તેના સમાચારનું શીર્ષક આપ્યું છે - 'મોદીએ ગઠબંધનને મામૂલી બહુમતી મળવાની સાથે જીતનો દાવો કર્યો.'

પોતાના અહેવાલમાં અખબારે મોદીની 'નબળી' સરકારની ભાવિ આર્થિક નીતિઓ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું છે. ચીનના અખબારે નિષ્ણાતોના હવાલાથી કહ્યું છે કે મોદીના ત્રીજા કાર્યકાળમાં આર્થિક પરિવર્તન મુશ્કેલ કામ બનવાનું છે.

ગ્લોબલ ટાઈમ્સે લખ્યું, 'ભારતીય વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ મંગળવારે સોશિયલ મીડિયા પર એક નિવેદન જારી કરીને ત્રીજા કાર્યકાળ માટે જીતનો દાવો કર્યો છે. ચીનના નિષ્ણાતોએ કહ્યું કે, હવે ચીનના ઉત્પાદન ઉદ્યોગ સાથે સ્પર્ધા કરવા અને ભારતના બિઝનેસ વાતાવરણને સુધારવાની મોદીની મહત્વાકાંક્ષા પૂરી કરવી મુશ્કેલ બનશે.

નિષ્ણાંતોને ટાંકીને અખબારે લખ્યું છે કે મોદીની ભાજપ તેના ગઠબંધન છતાં મજબૂત બહુમતી મેળવવામાં નિષ્ફળ રહી છે, જેના કારણે વડાપ્રધાન માટે આર્થિક સુધારાને આગળ વધારવું મુશ્કેલ બનશે. પરંતુ તેઓ રાષ્ટ્રવાદનું કાર્ડ રમી શકે છે જેનાથી ચીન-ભારત સંબંધોમાં વધુ સુધારો થવાની સંભાવના નથી.

બાંગ્લાદેશ

બાંગ્લાદેશના અખબાર 'ધ ડેઇલી સ્ટાર'એ તેના એક વિશ્લેષણાત્મક લેખનું શીર્ષક આપ્યું છે - એવી જીત જે હાર જેવી લાગે છે.

લેખમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, 'એનડીએને આ વર્ષે જે પરિણામો મળ્યા છે તેના ઘણા કારણો છે, જેમ કે ચૂંટણી પ્રચાર દરમિયાન ધ્રુવીકરણ પર સતત ભાર, અયોધ્યામાં રામ મંદિરના ઉદ્ઘાટન પછી પણ લાભ ન ​​મળવો અને ભારત ગઠબંધનનો ઉદય. એ તમામે પોતાની ભૂમિકા ભજવી. તે એ પણ દર્શાવે છે કે દરેક ભાવનાત્મક મુદ્દો, ભલે ગમે તેટલો આકર્ષક હોય, શેલ્ફ લાઇફ હોય છે. જો તમે તમામ મહત્વના મુદ્દાઓને દબાવી રાખો અને તે જ મુદ્દાઓ વારંવાર ઉઠાવશો તો મતદારો ગુસ્સે થશે.

લેખમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે ઉત્તર પ્રદેશ, રાજસ્થાન સહિત ઘણા હિન્દીભાષી રાજ્યોમાં ઈન્ડિયા બ્લોકે ઊંડો પ્રવેશ કર્યો છે. રાજકીય રીતે મહત્વપૂર્ણ હિન્દી ભાષી પટ્ટામાં લોકસભાની 225 બેઠકો છે.

તુર્કી

તુર્કીના સરકારી બ્રોડકાસ્ટર ટીઆરટી વર્લ્ડે લખ્યું છે કે એક દાયકામાં પહેલીવાર મોદીની ભાજપ પોતાના દમ પર બહુમત મેળવવામાં નિષ્ફળ રહી છે. આનો અર્થ એ થયો કે પાર્ટીએ સરકાર બનાવવા માટે તેના સાથી પક્ષો પર નિર્ભર રહેવું પડશે.

બ્રોડકાસ્ટરે લખ્યું, 'ઘણા સર્વેમાં એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે બેરોજગારી અને મોંઘવારી મતદારો માટે મુખ્ય મુદ્દા છે. મોદીના વિરોધ પક્ષના નેતાઓ અને આંતરરાષ્ટ્રીય માનવાધિકાર જૂથોએ વારંવાર ભારતના લોકતંત્ર અને લઘુમતી જૂથોના અધિકારો અંગે ચિંતા વ્યક્ત કરી છે. અમેરિકાની થિંક ટેન્ક ફ્રીડમ હાઉસે આ વર્ષે કહ્યું હતું કે ભાજપે પોતાના વિપક્ષી નેતાઓને નિશાન બનાવવા માટે મોટા પાયા પર સરકારી સંસ્થાઓનો ઉપયોગ કર્યો છે.

અન્ય એક લેખમાં TRT વર્લ્ડે લખ્યું છે કે, 'JDUના નીતીશ કુમાર અને TDPના ચંદ્રબાબુ નાયડુ ભારતીય રાજકારણમાં કિંગમેકર તરીકે ઉભરી આવ્યા છે. આ દરમિયાન 232 બેઠકો જીતનાર ઈન્ડિયા બ્લોક પણ આ બંને નેતાઓ સાથે સક્રિય રીતે વાતચીત કરી રહ્યું છે.'

543 બેઠકોવાળી લોકસભામાં બહુમતી માટે 272 બેઠકો જરૂરી છે.

કતાર

કતારના ન્યૂઝ નેટવર્ક અલજઝીરાએ લખ્યું છે કે ચૂંટણી પરિણામોએ ભાજપની રણનીતિ પર સવાલો ઉભા કર્યા છે. જેમ જેમ ભારતમાં ચૂંટણીઓ આગળ વધી રહી છે તેમ, ભારતના પ્રભાવશાળી અને ધ્રુવીકરણ વડાપ્રધાન મોદીએ બહુમતી હિંદુઓમાં ભય પેદા કરવાનો પ્રયાસ કર્યો કે વિપક્ષો દેશના સંસાધનો મુસ્લિમોને આપવાનું કાવતરું કરી રહ્યા છે.

અલ જઝીરા આગળ લખે છે, 'તે જ સમયે, વિપક્ષે મોદીને તેમની સરકારના આર્થિક ટ્રેક રેકોર્ડ પર ઘેરવાનો પ્રયાસ કર્યો. દેશ વિશ્વની સૌથી ઝડપથી વિકસતી મુખ્ય અર્થવ્યવસ્થા હોવા છતાં, મતદારોએ ચૂંટણી પહેલા મતદાનકર્તાઓને કહ્યું હતું કે ઉચ્ચ ફુગાવો અને બેરોજગારી તેમના માટે મુખ્ય મુદ્દા છે. આ વખતે ભાજપે 'અબકી પાર 400'નો નારો આપ્યો હતો.

મોદીના જીવનચરિત્રકાર નીલંજન મુખોપાધ્યાયને ટાંકીને અલ જઝીરાએ લખ્યું, 'ભાજપ દ્વારા તૈયાર કરવામાં આવેલી પીચ પર ભારે વિશ્વાસ હતો. એવા સમયે જ્યારે લોકો વધતી કિંમતો, બેરોજગારી અને આવકની અસમાનતા સાથે સંઘર્ષ કરી રહ્યા હતા, ત્યારે ભાજપ અતિશય આત્મવિશ્વાસમાં હતો.

રાજકીય વિશ્લેષક અને કટારલેખક આસિમ અલીને ટાંકીને અલ જઝીરાએ લખ્યું, 'પરિણામ એ આવ્યું કે બીજેપી આપત્તિ તરફ સૂઈ ગઈ. આજે મોદીનો ચહેરો ખોવાઈ ગયો છે. તે હાર્યો નથી પણ અજેય હોવાની તેની પહેલાની આભા હવે રહી નથી.

અમેરિકા

ન્યૂયોર્ક ટાઈમ્સે તેના લેખમાં એનડીએને બહુમતી મેળવવાના રાજકીય પરિણામો અને ચૂંટણીમાંથી શીખેલા પાઠ વિશે વાત કરી છે. અખબારે લખ્યું છે કે મોદીની ભાજપ સંપૂર્ણ બહુમતી મેળવવામાં નિષ્ફળ રહી છે અને સરકાર બનાવવા માટે તેના સહયોગીઓની મદદ લેવી પડશે.

આ સાથે જ વોશિંગ્ટન પોસ્ટે મોદીની જીતના વૈશ્વિક અસરો અંગે ચર્ચા કરી છે. સાથે જ કહ્યું કે ગઠબંધન સરકારમાં મોદીને અનેક પડકારોનો સામનો કરવો પડશે.

બ્રિટન

બ્રિટનના સરકારી પ્રસારણકર્તા બ્રિટિશ બ્રોડકાસ્ટિંગ કોર્પોરેશને લખ્યું છે કે એનડીએને બહુમતી મળી હોવા છતાં ભાજપ પોતાના દમ પર બહુમતી મેળવવામાં નિષ્ફળ રહ્યું, જે રાજકારણમાં મોટી ઉથલપાથલ દર્શાવે છે.

BBCએ લખ્યું, 'મોદીનો કાર્યકાળ 2016માં નોટબંધી અને ધ્રુવીકરણના નિર્ણયો જેવા ઘણા વિવાદાસ્પદ નિર્ણયો માટે જાણીતો છે. જેમ કે વર્ષ 2019માં કાશ્મીરનો વિશેષ દરજ્જો નાબૂદ કરવો. પરંતુ હવે આ પહેલીવાર બનશે જ્યારે મોદીએ સત્તામાં રહેવા માટે તેમના બે સહયોગી જેડીયુ અને ટીડીપી સાથે મળીને કામ કરવું પડશે.

બ્રિટિશ સમાચાર એજન્સી રોયટર્સે તેના એક અહેવાલનું શીર્ષક આપ્યું છે, 'એક દાયકા સુધી હાસ્યનો પાત્ર બનેલા ભારતના રાહુલ ગાંધીએ મોદીની રથયાત્રાને ધીમી કરી.'

રોયટર્સે લખ્યું, ભારતના વિપક્ષી નેતા રાહુલ ગાંધી, વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી અને તેમના સમર્થકો દ્વારા તેમના ભત્રીજાવાદ માટે ઘણી વખત મજાક ઉડાવવામાં આવી હતી, તેમણે મંગળવારે શાસક પક્ષના ગઢમાં ઊંડે સુધી પહોંચેલા ગઠબંધનના કેન્દ્રમાં ઉભરીને શાનદાર વાપસી કરી હતી .

ભારતના પ્રખ્યાત નેહરુ-ગાંધી રાજકીય પરિવારમાંથી આવતા, રાહુલ ગાંધીએ મોદીની નફરત અને ડરની રાજનીતિ સામે બે પ્રવાસો કર્યા, જેણે તેમની કોંગ્રેસ પાર્ટીને વેગ આપ્યો અને તેમની છબી પુનઃસ્થાપિત કરી.

રોયટર્સે નવી દિલ્હી સ્થિત સેન્ટર ફોર પોલિસી રિસર્ચના રાજકીય વિશ્લેષક રાહુલ વર્માને ટાંકીને જણાવ્યું હતું કે, 'મને લાગે છે કે રાહુલ ગાંધી માત્ર એકત્રીકરણ, તેમની કૂચ માટે જ નહીં, પરંતુ ભાજપ વિરુદ્ધ કોંગ્રેસની વૈચારિક પિચને સતત વ્યક્ત કરવા માટે માન્યતાને પાત્ર છે. ક્રેડિટ પણ મળશે. રાહુલ ગાંધીના ઉદયનો આ સમય છે.