રાહુલ ગાંધીની ‘ભારત જોડો યાત્રા’ પૂર્ણ, વિદેશી મીડિયાએ શું કહ્યું?

નવી દિલ્હીઃ કોંગ્રેસ નેતા રાહુલ ગાંધીની ‘ભારત જોડો’ યાત્રા કન્યાકુમારીથી શરૂ થઈ હતી જે સોમવારે શ્રીનગરમાં સમાપ્ત થઈ હતી. રાહુલ ગાંધી તેમની ભારત જોડો યાત્રા દરમિયાન 12 રાજ્યો અને બે કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોમાંથી પસાર થયા હતા. તેમની ‘ભારત જોડો યાત્રા’ અંગે રાહુલ ગાંધીએ કહ્યું કે તેમની યાત્રા બેરોજગારી, મોંઘવારી, નફરત, હિંસા વગેરે જેવા સમાજને તોડનારા પરિબળો સામે છે. તેમના સમગ્ર પ્રવાસ દરમિયાન રાહુલ ગાંધીએ પગપાળા 3,570 કિલોમીટરનું અંતર કાપ્યું હતું. ભારત જોડો યાત્રા દરમિયાન રાહુલ ગાંધી સતત સમાચારમાં રહ્યા હતા. કોંગ્રેસની આ મુલાકાતને ભારતીય તેમજ વિદેશી મીડિયા દ્વારા ઘણું કવરેજ મળ્યું છે. ઇસ્લામિક દેશોના અખબારો, ખાસ કરીને પાકિસ્તાન, યુએઇ, તુર્કી વગેરેએ રાહુલ ગાંધીની મુલાકાત અંગે ઘણા લેખો પ્રકાશિત કર્યા હતા. તો ચાલો જાણીએ રાહુલ ગાંધીની ભારત જોડો યાત્રાને લઈને વિદેશના મીડિયામાં શું પ્રકાશિત થયું.

રાહુલ ગાંધીની મુલાકાત અંગે પાકિસ્તાનના મીડિયાએ શું કહ્યું?
પાકિસ્તાનનું અગ્રણી અખબાર ‘ડોન’ લખે છે કે ભારત જોડો યાત્રા દરમિયાન રાહુલ ગાંધીએ હિજાબ પહેરેલી સ્કૂલની છોકરીનો હાથ પકડ્યો તે દર્શાવે છે કે તે પણ ગાંધી અને નેહરુની વિચારધારામાંથી આવે છે. અખબારે પોતાના એક લેખમાં લખ્યું છે કે, ‘રાહુલ ગાંધી પાંચ મહિનાની ભારત જોડો યાત્રા દ્વારા પોતાની ‘બીમાર’ પાર્ટી અને દેશની ખરાબ હાલત સુધારવાનો પ્રયાસ કરવા માંગે છે. 12 રાજ્યોને પાર કરવું અને 150 દિવસમાં 3,570 કિલોમીટરનું અંતર કાપવું એ બહુ ચમત્કારિક સિદ્ધિ નથી. તેમજ રાહુલ ગાંધી કેમેરાની હાજરી વગર દરિયામાં ડૂબકી મારતા હોય તે કોઈ મોટો ચમત્કાર નથી. પરંતુ સાંપ્રદાયિક રીતે વિભાજિત કર્ણાટકમાં હિજાબ પહેરેલી સ્કૂલની છોકરીનો હાથ પકડીને રાહુલ ગાંધીએ નહેરુ અને ગાંધીના ભારતનો વિચાર કર્યો હતો.’

અભેદ્ય કિલ્લો છતા આત્મઘાતી અંદર ઘુસ્યો, અનેક ટોપના પોલીસ-આર્મી અધિકારીના મોત

પાકિસ્તાનના અન્ય અગ્રણી અખબાર, ધ એક્સપ્રેસ ટ્રિબ્યુને તેના એક લેખમાં લખ્યું છે કે રાહુલ ગાંધીએ તેમની ભારત જોડો યાત્રા દ્વારા કોંગ્રેસ પાર્ટીમાં નવો પ્રાણ પૂરવાનો પ્રયાસ કર્યો છે. અખબાર લખે છે કે આ યાત્રાએ રાહુલ ગાંધીની લોકપ્રિયતામાં વધારો કર્યો છે. અખબાર લખે છે કે, ‘કેન્દ્રમાં ભારતીય જનતા પાર્ટીની ફાસીવાદી હિંદુત્વની રાજનીતિ દ્વારા સમાજમાં સર્જાયેલી તિરાડો અને વિભાજનને સમાપ્ત કરવાનો આ કૂચનો ઉદ્દેશ્ય છે. ભારત જોડો યાત્રામાં ધર્મનિરપેક્ષતા, ભારતના બંધારણનું સન્માન, નાગરિકોમાં એકતા અને નફરત વિરોધી સૂત્રોચ્ચાર કરવામાં આવ્યા હતા. યાત્રા દરમિયાન બેરોજગારી અને મોંઘવારી સંબંધિત સૂત્રોચ્ચાર પણ કરવામાં આવ્યા હતા. ભાજપે ભૂતકાળમાં રાહુલ ગાંધીની ઇમેજને જે નુકસાન પહોંચાડ્યું છે તેનો સામનો કરવામાં પણ આ કૂચ મદદરૂપ થઈ રહી છે. રાહુલ ગાંધી જે વિસ્તારોમાંથી પસાર થયા છે ત્યાં તેમની લોકપ્રિયતા આસમાનને આંબી રહી છે.

આ સાથે અખબારે લખ્યું છે કે તેમની વધતી લોકપ્રિયતા છતાં રાહુલ ગાંધી 2024ની લોકસભા ચૂંટણીમાં નરેન્દ્ર મોદીને ટક્કર આપી શકશે નહીં. પરંતુ જો તે આ ગતિએ આગળ વધે તો ભાજપની જીતના માર્જિનમાં મોટો ફટકો લગાવી શકે છે. કોંગ્રેસનું પુનરાગમન માત્ર ભારત માટે જ નહીં પરંતુ વિશ્વના અન્ય લોકશાહી દેશો માટે પણ મહત્વપૂર્ણ છે.

કતારના અલ જઝીરાએ શું કહ્યું?
કતાર સ્થિત આંતરરાષ્ટ્રીય પ્રસારણકર્તા અલજઝીરાએ તાજેતરના એક અહેવાલમાં લખ્યું છે કે દેશની સાંપ્રદાયિક સૌહાર્દ બગડી છે અને રાહુલ ગાંધી નફરતની વચ્ચે દેશને પ્રેમથી જોડવાનું કામ કરી રહ્યા છે.

અલ્જઝીરાએ લખ્યું, ‘નફરતના બજારમાં રાહુલ ગાંધી દેશને એક કરવા માટે કૂચ કરી રહ્યા છે. 2014માં મોદી સત્તામાં આવ્યા ત્યારથી સાંપ્રદાયિક સૌહાર્દ ચિંતાનો વિષય છે. ટીકાકારો કહે છે કે મોદી સરકારે મુસ્લિમોને નિશાન બનાવવા માટે વિવાદાસ્પદ નાગરિકતા કાયદા સહિત અનેક કાયદા ઘડ્યા છે. તેઓ સત્તામાં આવ્યા ત્યારથી, અત્યંત જમણેરી હિંદુ જૂથોએ લઘુમતીઓ, ખાસ કરીને મુસ્લિમો પર હુમલામાં વધારો કર્યો છે.

રિપોર્ટમાં લખવામાં આવ્યું છે કે સમગ્ર મુલાકાત દરમિયાન રાહુલ ગાંધીનું મુખ્ય ફોકસ મોંઘવારી અને બેરોજગારી પર રહ્યું છે.

બ્રિટન
લંડન સ્થિત રોઈટર્સે રાહુલ ગાંધીની ભારત જોડો મુલાકાતને લઈને અનેક અહેવાલો પ્રકાશિત કર્યા છે. પોતાના એક અહેવાલમાં રોયટર્સ લખે છે કે રાહુલ ગાંધી પોતાની મુલાકાત દ્વારા કોંગ્રેસની છબી બદલવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે.

રોયટર્સે પોતાના એક અહેવાલમાં લખ્યું છે કે રાહુલ ગાંધીની માર્ચમાં મોટી ભીડ જોવા મળી હતી.માર્ચમાં નફરત અને સાંપ્રદાયિકતા વિરુદ્ધ લોકો રાહુલ ગાંધીને સમર્થન આપી રહ્યા છે. આ મુલાકાતથી રાહુલ ગાંધીની છબી બદલાઈ રહી છે અને તેમની લોકપ્રિયતા વધી રહી છે, પરંતુ કોંગ્રેસ પાર્ટી આગામી લોકસભા ચૂંટણીમાં આ લોકપ્રિયતાને જંગી મતોમાં પરિવર્તિત કરી શકશે નહીં.

બ્રિટનના અખબાર ‘ધ ગાર્ડિયન’માં પ્રોફેસર મુકુલિકા બેનર્જીનો એક લેખ પ્રકાશિત થયો છે જેમાં તેણે લખ્યું છે કે આ યાત્રામાં તમામ ધર્મ અને ભાષાના લોકોને ભાગ લેતા જોવાનું ખૂબ જ રસપ્રદ હતું. મુકુલિકા બેનર્જી બે દિવસની ભારત જોડો યાત્રામાં કાફલા સાથે હતા.

વધુ એક ભરતી પરીક્ષા મોકુફ: GPSCએ ક્લાસ-2ની આ પરીક્ષા મોકુફ રાખી, કારણ પણ જણાવ્યું

તેણીના લેખમાં, તેણી લખે છે, ‘રાહુલ ગાંધી તેમની મુલાકાત પાછળનું કારણ સમજાવે છે અને કહે છે કે ભારતમાં વિરોધ પ્રદર્શન માટે માત્ર રસ્તાઓ જ બાકી છે. એટલે કે, એવા ભારતમાં જ્યાં મોદી સરકારે ટીકાકારોને ચૂપ કરવા માટે પોલીસ, અદાલતો, આવકવેરા અને અન્ય સંસ્થાઓને શસ્ત્રોમાં ફેરવી દીધી છે, સામૂહિક કૂચ એ બતાવવાનો એકમાત્ર રસ્તો છે કે ભારતમાં ઘણા લોકો આ સરકારને સમર્થન આપે છે. ખરાબ નીતિઓથી અસંમત છે. ના. તેમણે લખ્યું કે આ કૂચ અહિંસક સેનાના વિશાળ સૈન્ય અભિયાન જેવી લાગી રહી છે.

તેમણે આગળ લખ્યું, ‘રાહુલ માટે આ લડાઈ માત્ર ઈમેજ બદલવાની નથી, પરંતુ કોંગ્રેસને નવજીવન આપવાની જવાબદારી પણ તેમના પર છે. આ યાત્રા કોંગ્રેસ અને સામાન્ય લોકો વચ્ચે જે ઊંડી ખાડી સર્જાઈ છે તેને દૂર કરવાનો પણ એક માર્ગ છે. ભારત જોડો યાત્રાએ લોકોને રાહુલ ગાંધીનો ગંભીર અને માનવીય ચહેરો બતાવવામાં મદદ કરી છે.

જર્મની
જર્મનીના સત્તાવાર પ્રસારણકર્તા ડોઇશ વેલે (DW)એ લખ્યું છે કે કોંગ્રેસ આ મુલાકાત દ્વારા રાહુલ ગાંધીને લોકોના નેતા તરીકે સ્થાપિત કરવા માંગે છે. અખબાર લખે છે કે ભારતીય રાજકારણમાં એક સમયે સૌથી મોટી પાર્ટી ગણાતી કોંગ્રેસ આજે માત્ર ત્રણ રાજ્યો છત્તીસગઢ, રાજસ્થાન અને હિમાચલમાં સત્તા સુધી સીમિત થઈ ગઈ છે. ભારતીય ઈતિહાસમાં આ પહેલીવાર બન્યું છે કે કોંગ્રેસ પાસે 10 ટકા પણ સાંસદો નથી. જેના કારણે સંસદમાં વિપક્ષના નેતાની જગ્યા ખાલી પડી છે. રાજકીય નિષ્ણાતો કહે છે કે કોંગ્રેસના પતન પાછળ બહુમતીવાદનો ઉદય છે. આ સાથે પાર્ટીની આંતરિક નબળાઈનો પણ આમાં મોટો ફાળો છે. રાજકીય વિશ્લેષક ઝોયા હસને DW ને જણાવ્યું હતું કે કોંગ્રેસની દુર્દશા વ્યક્તિગત અથવા સંગઠનાત્મક નિષ્ફળતાઓને કારણે હોઈ શકે છે, પરંતુ તેની દુર્દશા માટે સૌથી વધુ જે જવાબદાર છે તે ધાર્મિક અને જાતિના ધ્રુવીકરણનો સામનો કરવામાં તેની નિષ્ફળતા છે.

UAEના ખલીજ ટાઈમ્સે શું કહ્યું?
ઇસ્લામિક દેશ યુનાઇટેડ આરબ અમીરાતના ખલીજ ટાઇમ્સ અખબારે લખ્યું છે કે કેટલાક લોકોને લાગે છે કે રાહુલ ગાંધીની લોકપ્રિયતા વધી રહી છે પરંતુ સત્ય એ છે કે મોટાભાગના લોકો હજુ પણ રાહુલ ગાંધીને ગંભીરતાથી લેતા નથી. રાહુલ ચોક્કસપણે મુસાફરી દ્વારા તેમની આ છબી સુધારવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે.

‘2014થી એક જ પેટર્નથી પેપર લીક થાય છે, હવે પરીક્ષા પદ્ધતિ જ બદલવી જોઈએ’

રિપોર્ટમાં લખવામાં આવ્યું છે કે, ‘લોકો કહી રહ્યા છે કે રાહુલ ગાંધી અને તેમની ભારત જોડો યાત્રા ભારતના ગામડાઓમાં મોદીને પડકાર આપી શકે છે. પરંતુ આ પણ એક મોટું સત્ય છે કે તે હજુ પણ તેની ‘પપ્પુ’ ઇમેજ બદલવા માટે સંઘર્ષ કરી રહ્યો છે જેથી લોકો તેને ગંભીરતાથી લે. આ કૂચ તેમની છબી બદલવાની તક હોઈ શકે છે.

માર્ચ વિશેના આ સમાચાર તુર્કીના સરકારી બ્રોડકાસ્ટરમાં દેખાયા
મુસ્લિમ બહુલ દેશ તુર્કીના સત્તાવાર પ્રસારણકર્તા ટીઆરટી વર્લ્ડમાં પ્રકાશિત એક અહેવાલમાં લખવામાં આવ્યું છે કે કોંગ્રેસે મોદી સરકાર પર દેશમાં નફરત ફેલાવવાનો આરોપ લગાવીને આ યાત્રા શરૂ કરી હતી. સમાચાર એજન્સી રોયટરને ટાંકીને અહેવાલમાં લખવામાં આવ્યું છે કે, ‘ભારતના ઘણા લોકો હજુ પણ કોંગ્રેસથી આશાઓ રાખી રહ્યા છે. કોંગ્રેસ એ પાર્ટી છે જેણે 1947માં ભારતને આઝાદી મેળવી અને દાયકાઓ સુધી સત્તામાં રહી.

રિપોર્ટમાં રાહુલ ગાંધીના નિવેદનોનો ઉલ્લેખ કરતા લખવામાં આવ્યું છે કે તેમણે મોદી પર ગરીબ ખેડૂતો અને મજૂરોની અવગણના કરીને મોટા ઉદ્યોગપતિઓને ફાયદો કરાવવાનો આરોપ લગાવ્યો છે. તેમણે એમ પણ કહ્યું કે હિન્દુ-મુસ્લિમ તણાવ વધારીને સરકાર ભય અને નફરતનું વાતાવરણ બનાવી રહી છે.

ઇસ્લામિક દેશો ઉપરાંત અન્ય દેશોના મીડિયાએ પણ ભારત જોડો યાત્રાના અહેવાલો અને લેખો પ્રકાશિત કર્યા છે.