ડિવોર્સ બાદ Sania Mirzaના દીકરાને લઈને વિવાદ, પાકિસ્તાની પિતાના સંતાનની નાગરિકતા પર શું છે નિયમ?

ઈઝહાનને લઈને સોશિયલ મીડિયા પર ઘણી ચર્ચા થઈ રહી છે કે શું છૂટાછેડા પછી સાનિયા તેના પુત્ર સાથે ભારત પરત ફરશે અથવા શું તે તેને ભારતીય નાગરિકતા અપાવશે?

ઇઝહાન મિર્ઝા મલિકની નાગરિકતાનું સ્ટેટસ શું છે?

ઇઝહાન હાલમાં ગોલ્ડન વિઝા પર તેની માતા સાથે દુબઈમાં રહે છે. આ UAE વિઝા કોઈને ત્યાં લાંબા સમય સુધી રહેવાની સ્વતંત્રતા આપે છે. બીજા ઘણા ફાયદા પણ છે, જે સાનિયાને મળી રહ્યા હશે. ટેનિસ સ્ટારે પાકિસ્તાની નાગરિક સાથે લગ્ન કર્યા પછી પણ તેની ભારતીય નાગરિકતા છોડી ન હતી, અને ભારત માટે રમવાનું ચાલુ રાખ્યું હતું. તેના બાળકનો જન્મ પણ ભારતીય હોસ્પિટલમાં થયો હતો. જો આ રીતે જોવામાં આવે તો સાનિયા ઇચ્છે તો ઇઝહાન પોતે ભારતનો નાગરિક કહી શકાય.

પાકિસ્તાને નાગરિકતા આપવાનો ઇનકાર કર્યો હતો

ઇઝહાનના જન્મ પછી પાકિસ્તાનની ગુપ્તચર સેવા – ફેડરલ ઇન્વેસ્ટિગેશન એજન્સીએ કહ્યું હતું કે, જો બાળક ભારતની નાગરિકતા લેશે તો તેને પાકિસ્તાનનો નાગરિક નહીં મનાય. તમને જણાવી દઈએ કે પાકિસ્તાનમાં બેવડી નાગરિકતા કાયદેસર રીતે માન્ય છે. ઘણા લોકો પાસે બે પાસપોર્ટ હોય છે, જેમ કે એક પાકિસ્તાનનો અને બીજો કોઈ મોટા દેશનો. પરંતુ પાકિસ્તાનનો આ કરાર ભારત સાથે નથી. મતલબ કે જો કોઈ ભારતીય નાગરિક પાકિસ્તાની પાસપોર્ટ પણ રાખવા માંગે છે તો તે શક્ય નથી.

ભારતના બંધારણમાં બેવડી નાગરિકતા નથી

જો કોઈ ભારતીય બીજા દેશનો પાસપોર્ટ મેળવવા ઈચ્છે છે તો તેના માટે તેણે પોતાની ભારતીય નાગરિકતા છોડવી પડશે. એટલે કે, જો ઇઝહાનને આ દેશનો નાગરિક માનવામાં આવે, તો તે અન્ય કોઈ દેશની નાગરિકતા નહીં લઈ શકે. તેના જન્મ પછી શોએબે કહ્યું હતું કે, તેનો દીકરો ન તો ભારતનો નાગરિક હશે અને ન તો પાકિસ્તાનનો. તો કદાચ આ દ્વારા તેનો અર્થ UAE હતો.

શક્ય છે કે ગોલ્ડન પાસપોર્ટ સિવાય ઇઝહાનને ત્યાંની કાયમી નાગરિકતા આપવામાં આવે. હાલમાં તે સ્પષ્ટ નથી કે બાળકને ક્યાં નાગરિકતા આપવામાં આવશે અથવા તેના માતાપિતા શું વિચારી રહ્યા છે. એ પણ શક્ય છે કે તેમની પાસે કોઈ અન્ય દેશની નાગરિકતા હોય.

જેમને ભારતની નાગરિકતા મળે છે

26 જાન્યુઆરી, 1950 પછી ભારતમાં જન્મેલ કોઈપણ વ્યક્તિ જન્મથી ભારતીય નાગરિક છે. બીજો નિયમ પણ છે. આ હેઠળ, 1 જુલાઈ, 1987 પછી ભારતમાં જન્મેલ કોઈપણ વ્યક્તિ ભારતીય નાગરિક છે જો તે સમયે તેના માતાપિતામાંથી કોઈ એક ભારતીય પાસપોર્ટ ધરાવે છે.

જો જન્મ સમયે માતા-પિતામાંથી કોઈ એક ભારતનો નાગરિક હોય તો દેશમાં જન્મ ન થયો હોય તો પણ બાળકને નાગરિકતા મળી શકે છે. પરંતુ માતા-પિતાએ બાળકના જન્મના એક વર્ષની અંદર ભારતીય દૂતાવાસમાં આ માટે નોંધણી કરાવવી પડશે.

નોંધણી દ્વારા નાગરિકતા પણ મેળવવામાં આવે છે. આ માટે ઘણી શરતો છે, જેમ કે ઓછામાં ઓછા 7 વર્ષ ભારતમાં રહેવું. કોમનવેલ્થ દેશોના રહેવાસીઓ જો ભારતમાં રહેવાનું શરૂ કરે તો તેઓ પણ ભારતીય નાગરિક બની શકે છે.

દેશમાં વિલીનીકરણ પછી પણ નાગરિકતા

જો અન્ય કોઈ દેશ ભારતમાં જોડાવા માંગે છે, અથવા જો કોઈ નવો પ્રદેશ ભારતમાં સામેલ થશે, તો ત્યાં રહેતા લોકો આપોઆપ ભારતીય ગણાશે. ઉદાહરણ તરીકે, વર્ષ 1954માં, પોંડુચેરી દેશમાં ભળી ગયા અને ત્યાં રહેતા લોકો ભારતીય કહેવડાવવા લાગ્યા.

નાગરિકતા પણ છીનવી શકાય છે જો…

– જો કોઈ બીજા દેશનો પાસપોર્ટ લેવા ઈચ્છે તો તેની ભારતીય નાગરિકતા પણ છીનવાઈ શકે છે.

– જો તે સાબિત થાય કે તે વ્યક્તિ ભારતમાં ગેરકાયદેસર રીતે પ્રવેશ્યો હતો અને નાગરિકતા મેળવી હોય.

– દેશવિરોધી પ્રવૃત્તિઓમાં સામેલ થવા અથવા આતંકવાદ ફેલાવવા બદલ પણ નાગરિકતા રદ કરી શકાય છે.

– બંધારણ અથવા મૂળભૂત અધિકારો સાથે છેડછાડ કરતું કોઈપણ કાર્ય નાગરિકતા જોખમમાં મૂકી શકે છે.