સંસદના વિશેષ સત્રમાં શું થશે? PM મોદી પાસે એક નહી 4 બિલનો વિકલ્પ છે જે ચૂંટણીનો એજન્ડા નક્કી કરશે

સંસદનું વિશેષ સત્ર બોલાવવામાં આવ્યું છે. આ સત્ર G20 સમિટના થોડા દિવસો બાદ યોજાશે. અને આ સત્ર માત્ર પાંચ દિવસનું રહેશે. સંસદનું ચોમાસુ સત્ર હમણાં જ પૂરું થયું છે. 20 જુલાઈથી 11 ઓગસ્ટ સુધી ચાલેલું મોનસૂન સત્ર ખાસ કરીને મણિપુર હિંસાને લઈને તોફાની રહ્યું હતું. વિશેષ સત્રના એજન્ડા વિશે કંઈ જાહેર કરવામાં આવ્યું નથી, પરંતુ સંસદીય કાર્ય મંત્રી પ્રહલાદ જોશીનું કહેવું છે કે, તે અમૃત કાલ વચ્ચે યોજાશે.

આ વિશેષ સત્ર દરમિયાન સંસદમાં સાર્થક ચર્ચા થવાની આશા છે. કેન્દ્રીય મંત્રી પ્રહલાદ જોશીએ પણ વિશેષ સત્ર બોલાવવાની માહિતી આપી છે. જે 18 સપ્ટેમ્બરથી શરૂ થઈને 22 સપ્ટેમ્બર સુધી ચાલશે. અત્રે ઉલ્લેખનીય છે કે, 9 અને 10 સપ્ટેમ્બરના રોજ દિલ્હીમાં G20 સમિટનું પણ આયોજન કરવામાં આવ્યું છે. સંસદના વિશેષ સત્રમાં ઘણા મહત્વપૂર્ણ બિલો રજૂ કરવા અંગે અટકળો વહેતી થઈ હતી. સૂત્રોના હવાલાથી સમાચાર આવી રહ્યા છે કે, સંસદમાં વિશેષ સત્ર દરમિયાન કેન્દ્રની મોદી સરકાર ‘એક દેશ, એક ચૂંટણી’ બિલ લાવી શકે છે.

શું બસ આટલું જ છે કે મોદી-શાહની કીટમાં બીજું કંઈક છે?

સંસદના વિશેષ સત્રને લઈને સંસદીય બાબતોના મંત્રી પ્રહલાદ જોશીએ પોસ્ટ કરેલી તસવીર ઘણું બધું કહી રહી છે. આ તસવીર એવી રીતે લેવામાં આવી છે કે બંને નવા અને સંસદ ભવનની જૂની ઇમારતો દેખાય છે. ચિત્રમાં વિખરાયેલા રંગોને સમજવાની કોશિશ કરશો તો એક તરફ સાંજ છે અને બીજી તરફ પ્રભાતનો અનુભવ થશે. એકવાર તમે લાઇટિંગના રંગને જોશો, તો તમે પણ તેને સરળતાથી અનુભવી શકો છો.

સંસદનું વિશેષ સત્ર (17મી લોકસભાનું 13મું સત્ર અને રાજ્યસભાનું 261મું સત્ર) 18 મીથી 22મી સપ્ટેમ્બર દરમિયાન બોલાવવામાં આવી રહ્યું છે. જેમાં 5 બેઠકો થશે. અમૃત કાલની વચ્ચે સંસદમાં ફળદાયી ચર્ચાઓ અને ચર્ચાની રાહ જોઈ રહી છે.

તો શું સંસદનું વિશેષ સત્ર નવી બિલ્ડિંગમાં યોજી શકાય?

ચર્ચા એવી હતી કે, ચોમાસુ સત્ર નવા બિલ્ડીંગમાં યોજાશે, પરંતુ તે જૂના બિલ્ડીંગમાં જ શરૂ અને સમાપ્ત થયું હતું. શું એવું માની શકાય કે, નવા ઈમારતમાં પ્રવેશવાનો કોઈ શુભ સમય જોઈને સંસદનું વિશેષ સત્ર બોલાવવામાં આવ્યું છે? તેમાં ચંદ્રયાન 3 ની સિદ્ધિઓની ચર્ચા કરવામાં આવશે. આ એક એવો વિષય છે કે જેના પર સાર્થક ચર્ચા પણ શક્ય છે – કારણ કે ચંદ્રયાન 3 પર મણિપુર જેવો હોબાળો ન થઈ શકે. માત્ર ‘એક દેશ, એક ચૂંટણી’ બિલ પર સંસદનું વિશેષ સત્ર બોલાવવા અંગે લોકસભામાં વિપક્ષના નેતા બીજું કંઈ અધીર રંજન ચૌધરીની પ્રતિક્રિયા પણ આવી છે. અધીર રંજન ચૌધરીનું સસ્પેન્શન પણ રદ્દ કરવામાં આવ્યું છે.

હવે કોંગ્રેસના નેતા અધીર રંજન ચૌધરી પૂછી રહ્યા છે કે, આવી કટોકટી અને ઉતાવળ કેમ છે? શિયાળુ સત્ર તો આવવાનું છે. જો કે સરકાર પાસે ઘણા બિલ છે, પરંતુ કેટલાક એવા છે જેનાથી મોદી સરકારનું વિશેષ હિત જોડાયેલું છે. આવું એક બિલ છે. યુનિફોર્મ સિવિલ કોડ. રાજકીય રીતે, UCC બિલ પણ કલમ 370 જેવું છે અને કેન્દ્રમાં સત્તારૂઢ ભાજપ માટે મંદિરના મુદ્દા જેવો જ આ મુદ્દો છે. અને તેની બાજુમાં વસ્તી નિયંત્રણ બિલ પણ એટલું જ મહત્વનું છે. બંને એક જ લાઇનની રાજનીતિની પ્રેક્ટિસ કરવા માટે અનુકુળ છે. કેન્દ્રીય મંત્રી અમિત શાહે UCC અંગે અત્યાર સુધી જે કહ્યું છે તેના પરથી એવું સમજાયું છે કે, તેને માત્ર ભાજપ શાસિત રાજ્યોમાં જ પ્રયોગ તરીકે લાગુ કરવામાં આવશે.

ઉત્તરાખંડમાં પાયલોટ પ્રોજેક્ટ હેઠળ આ પર કામ પણ ઝડપથી ચાલી રહ્યું છે. જ્યાં સુધી વસ્તી નિયંત્રણનો મુદ્દો છે ત્યાં સુધી ભાજપની રાજ્ય સરકારો પોતપોતાની રીતે ઘણી આગળ વધી ગઈ છે. આને પણ બિલ તરીકે છૂપાવી શકાય છે. લાંબા સમયથી મહિલા અનામત બિલ લાવવાની માંગ કરવામાં આવી રહી છે, જેને લઈને સોનિયા ગાંધી અને રાહુલ ગાંધી તરફથી વડાપ્રધાન મોદીને પત્રો પણ લખવામાં આવ્યા છે. વિશેષ સત્રમાં આ બિલ લાવવાની પણ શક્યતા છે.

એક દેશ, એક ચૂંટણીની ચર્ચા લાંબા સમયથી ચાલી રહી છે. ભાજપની કેન્દ્ર સરકાર ઈચ્છે છે કે તમામ ચૂંટણી એકસાથે થવી જોઈએ, પરંતુ ઘણા રાજકીય પક્ષો તૈયાર નથી. એક સાથે ચૂંટણીની શક્યતા જાહેરાત જો આપણે એક દેશ, એક ચૂંટણીના મુદ્દા પર નજર કરીએ તો કાયદા પંચે જાન્યુઆરી, 2023માં રાજકીય પક્ષો પાસેથી છ પ્રશ્નોના જવાબના રૂપમાં તેમનો અભિપ્રાય માંગ્યો હતો.

વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ પણ કહ્યું છે કે, તમામ રાજકીય પક્ષો આ મુદ્દા પર ચર્ચા કરવી જોઈએ. રાજ્યસભામાં ચર્ચા દરમિયાન વડા પ્રધાને કહ્યું કે, ફક્ત એટલું જ કહો કે અમે આના પક્ષમાં નથી… તમે ચર્ચા કરો ભાઈ… તમારા વિચારો હશે… તમારે આ રોગમાંથી મુક્ત થવું જોઈએ… પાંચ વર્ષમાં એકવાર ચૂંટણી થવી જોઈએ. મહિનો -ચૂંટણીની ઉજવણી બે મહિના સુધી ચાલવી જોઈએ. તે પછી, કામ પર પાછા ફરો. જ્યાં સુધી બિલ પસાર થવાની વાત છે, તે સમજી શકાય છે કે લાખ પ્રયાસો છતાં, સમગ્ર વિપક્ષો દિલ્હી સર્વિસ બિલને પસાર થવાથી રોકી શક્યા નથી. ભવિષ્યમાં પણ એવું જ થશે એવું માની લેવું જોઈએ. તેમ છતાં, એવું લાગે છે કે સરકાર એક દેશ, એક ચૂંટણીના મુદ્દા પર સર્વસંમતિ બનાવવા માંગે છે.

આખા દેશમાં લોકસભા અને વિધાનસભાની ચૂંટણીઓ એકસાથે યોજવાની પ્રક્રિયા, સુરક્ષા વ્યવસ્થા અને તમામ જરૂરી વ્યવસ્થા ગોઠવવામાં આવી છે, પરંતુ રાજકીય સહમતિ મહત્વપૂર્ણ છે.

એક સાથે ચૂંટણી યોજવાની શક્યતાઓ કેટલી છે?

2024ની સામાન્ય ચૂંટણીના સંદર્ભમાં, તે સ્પષ્ટ થઈ ગયું છે કે સ્પર્ધા ફક્ત NDA vs INDIA જ થવાની છે. ગાઢ લડાઈ ચાલી રહી છે એવું કંઈ નથી. ઈન્ડિયા ટુડે અને સી-વોટરના મૂડ ઓફ ધ નેશન સર્વેમાં પણ આ વાત સ્પષ્ટ થઈ ગઈ છે. 2024 પહેલા પાંચ રાજ્યોમાં વિધાનસભાની ચૂંટણી યોજાવાની છે. ચોક્કસ, કર્ણાટક અને હિમાચલ પ્રદેશ જેવી આશંકા બીજેપી નેતૃત્વના મનમાં ચાલી રહી હશે. ભાજપ હાલમાં તેના નવા ગુજરાત મોડલ સાથે આગળ વધી રહ્યું છે. પરંતુ મુશ્કેલી એ છે કે આ મોડલ કાં તો ગુજરાતમાં કામ કરે છે અથવા તો આખા દેશમાં યોજાનારી સામાન્ય ચૂંટણીઓમાં નવા ગુજરાત મોડલને મોદી લહેર સાથે જોડીને જોઈ શકાય છે.

ગુજરાતમાં વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ લોકોને મુખ્યમંત્રી ભૂપેન્દ્ર પટેલને એટલા માટે મત આપવાની અપીલ કરી હતી કે મોદીની જીતનો રેકોર્ડ પોતે જ તૂટી જાય. એવું જ થયું. જાહેરખબર સામાન્ય ચૂંટણીઓમાં આ શક્ય છે, પરંતુ રાજ્યની વિધાનસભાની ચૂંટણીઓમાં ઘણાં વિવિધ પરિબળો કામ કરે છે. અને ભાજપ, જે બે-ત્રણ મુદ્દાઓ પર ચાલે છે, તે કેટલીકવાર ભૂલો કરે છે. આ વખતે વિપક્ષી ગઠબંધન ભારત ભાજપને કેન્દ્રમાંથી હટાવવા માટે સખત પ્રયાસ કરી રહ્યું છે. મહાગઠબંધનની ત્રીજી બેઠક ચાલી રહી છે અને વિપક્ષ ધીમે ધીમે મજબૂત બની રહ્યો છે. છેલ્લા ઘણા વર્ષોમાં વિપક્ષની આવી બેઠકો પર નજર કરીએ તો માંડ બે બેઠકો થઈ શકી, ત્રીજી બેઠક પહેલા જ લડાઈને કારણે બધા વિખેરાઈ જતા. વિપક્ષી ગઠબંધનની હાલની એકતા ભાજપ નેતૃત્વ માટે નવો પડકાર સમજવામાં આવી રહી છે. અને આ વાત શાસક પક્ષની પ્રતિક્રિયા જોઈને સમજી શકાય છે.

જેમ જેમ સ્થિતિ ઊભી થાય છે, જો વન નેશન, વન ઇલેક્શન બિલ પસાર થાય છે અને વાટાઘાટો આગળ વધે છે, તો ભાજપને ચોક્કસપણે મોદી લહેરનો ફાયદો થશે – અને ભાજપે આવી તક શા માટે વેડફે?