ઊંઘમાં જ યુવાઓના હાર્ટ એટેકથી મોતના બનાવો વચ્ચે સાઈલેન્ટ હાર્ટ એટેકને રોકવા કયા ટેસ્ટ કરાવવા જોઈએ?
અમદાવાદ: કોરોનાની મહામારી બાદ હાર્ટ એટેકના કેસોમાં અચાનક વધારો થયો છે. તેમાં પણ યુવાઓમાં હાર્ટ એટેકના બનાવો ચિંતાનજક રીતે વધી રહ્યા છે. ગુજરાતની જ વાત…
ADVERTISEMENT
અમદાવાદ: કોરોનાની મહામારી બાદ હાર્ટ એટેકના કેસોમાં અચાનક વધારો થયો છે. તેમાં પણ યુવાઓમાં હાર્ટ એટેકના બનાવો ચિંતાનજક રીતે વધી રહ્યા છે. ગુજરાતની જ વાત કરીએ તો તાજેતરમાં જામનગરમાં હાર્ટ સ્પેશ્યાલિસ્ટ તબીબનું હાર્ટ એટેકથી મોત થઈ ગયું. જોકે આ સાયલન્ટ હાર્ટ એટેકના કેસો અચાનક નથી થતા પરંતુ તે ધમનીઓમાં રહેલા બ્લોકેજના કારણે થાય છે. કેટલીકવાર તણાવની સ્થિતિમાં આ સાઈલેન્ટ બ્લોકેજ તૂટે છે અને અચાનક હાર્ટ એટેક આવી જાય છે.
મોટાભાગના દર્દીઓ હાર્ટ એટેકના કિસ્સામાં લક્ષણો અનુભવતા નથી
હાર્ટ એટેકના કિસ્સામાં મોટો પડકાર એ છે કે મોટાભાગના દર્દીઓ જાણીતા લક્ષણોનો અનુભવ કરતા નથી જેમ કે હાથ, ગરદન, જડબામાં અને છાતીમાં તીવ્ર દુખાવો, ચક્કર આવવા, તણાવ થવો અને પરસેવો આવવો. ઘણીવાર તે નિયમિત ગેસ્ટ્રિક અસ્વસ્થતા જેવું લાગે છે. 10 નવેમ્બર, 2015 ના રોજ અમેરિકન મેડિકલ એસોસિએશનના જર્નલમાં એક અભ્યાસ, 45 થી 84 વર્ષની વયના લગભગ 2,000 લોકો ટેસ્ટ સમયે કાર્ડિયોવેસ્ક્યુલર રોગથી પીડિત હતા. એક દાયકાની અંદર આઠ ટકાને મ્યોકાર્ડિયલ સ્કાર્સ હતા, જે હાર્ટ એટેકના પુરાવા છે. આમાંથી લગભગ 80 ટકા લોકો તેમની સ્થિતિથી અજાણ હતા.
ECGથી સાઈલેન્ટ હાર્ટ એટેકની જાણ થઈ શકે?
મોટાભાગના લોકોની ધારણ મુજબ હૃદય રોગની તપાસ માટેનું એકમાત્ર નિદાન ECG છે અને જો તે સામાન્ય આવે તો માને છે કે હૃદય સ્વસ્થ છે. જોકે ECG માત્ર જૂના હૃદય રોગનું નિદાન કરી શકે છે, અથવા જ્યારે દર્દીને પરીક્ષણ સમયે હૃદયરોગનો હુમલો આવે. તેથી, આપણે સાધારણ ECG વડે સાયલન્ટ હ્રદય રોગનું નિદાન કરી શકતા નથી. સાયલન્ટ હ્રદય રોગને ટાળવા માટે ECG ઉપરાંત કેટલાક પરીક્ષણોની ભલામણ કરવામાં આવે છે.
ADVERTISEMENT
ટ્રોપોનિન T ટેસ્ટ
જેમાં એક છે ટ્રોપોનિન ટી અથવા ટ્રોપ ટી ટેસ્ટ. આ લોહીમાં ટ્રોપોનિન T અથવા ટ્રોપોનિન I પ્રોટીનનું સ્તર માપે છે. જ્યારે હૃદયના સ્નાયુને નુકસાન થાય છે, સામાન્ય રીતે હુમલા પછી આ પ્રોટીન મુક્ત થાય છે. હૃદયને જેટલું વધુ નુકસાન થાય છે, લોહીમાં ટ્રોપોનિન Tનું પ્રમાણ તેટલું જ વધારે મળે છે. તે કાર્ડિયાક ઘટનાનું ચોક્કસ માર્કર છે. એટલા માટે દર્દીને થોડા કલાકો માટે નિરીક્ષણ હેઠળ રાખવામાં આવે છે.
હૃદયની ધમનીઓમાં સાઈલેન્ટ બ્લોકેજ વિશે કેવી રીતે જાણવું?
એક મહત્વપૂર્ણ ટેસ્ટ ઇકોકાર્ડિયોગ્રાફી છે, જે હૃદયનું 10-મિનિટનું અલ્ટ્રાસાઉન્ડ છે. આ એક સરળ OPD પ્રક્રિયા છે. બીજી પ્રક્રિયા છે ટ્રેડમિલ ટેસ્ટ અથવા જેને આપણે એક્સરસાઇઝ ટ્રેડ ટેસ્ટ કહીએ છીએ. જો આ બંને પરીક્ષણો કેટલીક અસાધારણતા દર્શાવે, તો કાર્ડિયોલોજિસ્ટ વધારાના પરીક્ષણોની ભલામણ કરે છે. ટ્રેડમિલ ટેસ્ટ અથવા TMT એ એક સરળ ટેસ્ટ છે જ્યાં દર્દી તેની કસરત ક્ષમતા મુજબ ટ્રેડમિલ મશીન પર ચાલે છે. જો આપણે કસરત દરમિયાન ECGમાં કોઈ ફેરફાર દેખાય, તો તે કોઈ સમસ્યાનું સૂચક છે. પરંતુ હા, લગભગ 10-20 ટકા કેસોમાં TMT ખોટી રીતે સકારાત્મક અથવા નકારાત્મક પણ હોઈ શકે છે. એટલા માટે કાર્ડિયોલોજિસ્ટ માત્ર TMT પર આધાર રાખતા નથી. જો જોખમના પરિબળો હોય અને જો હૃદય રોગના લક્ષણો ખૂબ જ લાક્ષણિક હોય, તો તબીબો વિવિધ પરીક્ષણોની સલાહ આપે છે.
ADVERTISEMENT
કેલ્શિયમ સ્કોરિંગ
ત્રીજું સૌથી મહત્વપૂર્ણ પરીક્ષણ કેલ્શિયમ સ્કોરિંગ છે, જે આર્ટેરિયલ ડિપોઝિટ અથવા પ્લેક્સને મેપ કરે છે. જો સ્કોર 100 થી વધુ હોય, તો તેનો અર્થ એ છે કે દર્દીને ગંભીર અથવા અતિ ગંભીર હૃદય રોગનું જોખમ છે. પરંતુ આ અનુમાનિત ટેસ્ટ વિશેની સારી બાબત એ છે કે મેડિકલ ટ્રિટમેન્ટ વહેલા શરૂ કરી શકાય છે.
ADVERTISEMENT
સાઈલેન્ટ હાર્ટ એટેક કોને વધુ આવી શકે?
ડાયાબિટીસના દર્દીઓ, સ્ત્રીઓ અને હ્રદયમાં વધુ દુઃખાવો થતો હોય તેવી કોઈપણ વ્યક્તિને આવી શકે છે. કેટલાકને કાર્ડિયાક ઇસ્કેમિયા હોય છે, જ્યાં કોરોનરી ધમની અચાનક બંધ થઈ જાય છે પરંતુ 70 થી 90 ટકા બ્લોકેજ હોવા છતાં લોહી પંપ થાય છે. આ સ્થિતિમાં, તમે કોઈ પીડા અનુભવતા નથી. જો ચાલતી વખતે અગવડતા અથવા તેના જેવા લક્ષણો દેખાય અને જ્યારે તમે ઊભા રહો અને આરામ કરો ત્યારે ગાયબ થઈ જાય, તો આ કાર્ડિયાક સંબંધિત ચેતવણીના ચિહ્નો હોઈ શકે છે.
(નોંધ: હ્રદયના કોઈપણ ટેસ્ટ કરાવતા પહેલા હાર્ટ સ્પેશ્યાલિસ્ટ ડોક્ટરની સલાહ ખાસ લેવી)
ADVERTISEMENT