જ્ઞાનવાપીમાં રહેલા શિવલિંગંનું કાર્બન ડેટિંગ થશે, હાઇકોર્ટે વૈજ્ઞાનિક સર્વેને પરવાનગી આપી

અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટે ભારતીય પુરાતત્વ સર્વેક્ષણને જ્ઞાનવાપી પરિસરમાં મળેલી શિવલિંગની આકૃતિની ઉંમર, પ્રકૃતિ અને બંધારણ નક્કી કરવા તેનું વૈજ્ઞાનિક સર્વેક્ષણ કરવાનો આદેશ આપ્યો છે. શિવલિંગની કાર્બન ડેટિંગ કરાવવાનો ઇનકાર કરતા જિલ્લા ન્યાયાધીશ વારાણસીના આદેશને કોર્ટે ફગાવી દીધો છે. હાઈકોર્ટે આઈઆઈટી રૂરકી, આઈઆઈટી કાનપુર અને બીએસઆઈપી લખનૌ દ્વારા સબમિટ કરાયેલા વૈજ્ઞાનિક અહેવાલોના આધારે જ્ઞાનવાપી પરિસરમાં મળેલી શિવલિંગની આકૃતિનું વૈજ્ઞાનિક સર્વેક્ષણ કરવા ભારતીય પુરાતત્વ સર્વેક્ષણને નિર્દેશ આપ્યો છે. જસ્ટિસ અરવિંદ કુમાર મિશ્રાએ આ આદેશ આપ્યો છે. 14 ઓક્ટોબર, 2022ના રોજ, જિલ્લા ન્યાયાધીશ વારાણસીએ લક્ષ્મી દેવીની અરજી ફગાવી દીધી, જેમાં 22 મે, 2022ના રોજ જ્ઞાનવાપી પરિસરમાં મળેલા શિવલિંગની આકૃતિની કાર્બન ડેટિંગ તેની ઉંમર, પ્રકૃતિ અને બંધારણ નક્કી કરવા માંગવામાં આવી હતી. જિલ્લા ન્યાયાધીશના આ આદેશને અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટમાં રિવિઝન પિટિશન દાખલ કરીને પડકારવામાં આવ્યો હતો.

રાજ્ય સરકાર વતી એડિશનલ એડવોકેટ જનરલ એમસી ચતુર્વેદી, ચીફ સ્ટેન્ડિંગ કાઉન્સેલ બિપિન બિહારી પાંડે, આર્કિયોલોજિકલ સર્વે ઑફ ઈન્ડિયા વતી આસિસ્ટન્ટ સોલિસિટર જનરલ ઑફ ઈન્ડિયા શશિ પ્રકાશ સિંહે કોર્ટ સમક્ષ નિષ્ણાત રિપોર્ટ રજૂ કરતાં કહ્યું કે આઈઆઈટી કાનપુર, આઈઆઈટી. રૂરકી આરબીએસઆરબીએસપી લખનૌ નિષ્ણાતોના મતે, એવી તકનીકો ઉપલબ્ધ છે જેના દ્વારા શિવલિંગની રચનાને કોઈ નુકસાન પહોંચાડ્યા વિના તેની ઉંમર અને પ્રકૃતિ નક્કી કરી શકાય છે. ડાયરેક્ટર જનરલ આર્કિયોલોજિકલ સર્વે ઓફ ઈન્ડિયા દ્વારા રજૂ કરાયેલા આ રિપોર્ટનો અભ્યાસ કર્યા બાદ હાઈકોર્ટે વારાણસીના જિલ્લા ન્યાયાધીશના 14 ઓક્ટોબર, 2022ના આદેશને રદ કર્યો હતો. આ સાથે પુરાતત્વ વિભાગને જ્ઞાનવાપી કેમ્પસમાં મળી આવેલી શિવલિંગની આકૃતિની વૈજ્ઞાનિક તપાસ કરવા સૂચના આપવામાં આવી છે.

નોંધપાત્ર રીતે, લક્ષ્મી દેવીએ જિલ્લા અદાલત, વારાણસીના આદેશને પડકારતી હાઇકોર્ટમાં રિવિઝન અરજી દાખલ કરી હતી, જેમાં શિવલિંગની આકૃતિની કાર્બન ડેટિંગનો ઇનકાર કરવામાં આવ્યો હતો. હાઈકોર્ટે પુરાતત્વ વિભાગને જાણ કરવા જણાવ્યું હતું કે શું જ્ઞાનવાપી પરિસરમાં મળેલા શિવલિંગની આકૃતિની ઉંમર નક્કી કરવાની કોઈ રીત હોઈ શકે કે જેના દ્વારા શિવલિંગને નુકસાન પહોંચાડ્યા વિના તેની ઉંમર નક્કી કરી શકાય. અનેક નિષ્ણાત સંસ્થાઓ પાસેથી મળેલા અહેવાલોથી સ્પષ્ટ થઈ ગયું છે કે શિવલિંગની ઉંમર, પ્રકૃતિ અને બંધારણને નુકસાન પહોંચાડ્યા વિના જાણી શકાય છે, જેના આધારે હાઈકોર્ટે આ આદેશ આપ્યો છે.

કેસમાં હિન્દુ પક્ષના વકીલ વિષ્ણુ જૈને કહ્યું કે આ અમારી લડાઈની જીત છે. ASIએ પોતાના રિપોર્ટમાં કહ્યું હતું કે એવી ઘણી ટેકનિક છે, જેમાં કણ લીધા વિના કોઈપણ વસ્તુની સંપૂર્ણ પ્રકૃતિ શોધી શકાય છે. આ પછી હાઈકોર્ટે ટ્રાયલ કોર્ટના આદેશને ફગાવી દીધો છે. હવે શિવલિંગની તપાસ કરી શકાશે.

હાઈકોર્ટે એએસઆઈને કહ્યું છે કે તે 22 મેના રોજ જિલ્લા ન્યાયાધીશ સમક્ષ હાજર થઈને સર્વે વિશે જણાવશે. વિષ્ણુ જૈને કહ્યું કે અગાઉ એવું કહેવામાં આવતું હતું કે વૈજ્ઞાનિક સર્વે ન થઈ શકે. હવે તેને ફગાવી દેવામાં આવ્યો છે. સર્વેમાંથી શિવલિંગ વિશેની તમામ માહિતી મળશે. શિવલિંગની ઉંમરની સાથે તેની લંબાઈ અને પહોળાઈ વિશે પણ માહિતી મળશે. ગયા વર્ષે જ્ઞાનવાપી શ્રૃંગાર ગૌરી કેસમાં વારાણસી કોર્ટે પરિસરના સર્વેનો આદેશ આપ્યો હતો. કોર્ટ દ્વારા નિયુક્ત કરાયેલા કમિશનરના સર્વે દરમિયાન વજુ ખાનામાં શિવલિંગ જેવો આકાર જોવા મળ્યો હતો. હિન્દુ પક્ષે તેને વાસ્તવિક શિવલિંગ અને ભગવાન વિશ્વેશ્વર કહે છે. જ્યારે મુસ્લિમ પક્ષે આ ફુવારાને જણાવ્યું હતું. શિવલિંગના આકારને કારણે આ વિસ્તાર સીલ કરવામાં આવ્યો હતો. બાથરૂમ પણ બંધ કરી દેવામાં આવ્યું છે.

આ પછી હિન્દુ પક્ષ તરફથી કથિત શિવલિંગના કાર્બન ડેટિંગ ટેસ્ટની માંગ કરવામાં આવી હતી. સુપ્રીમ કોર્ટના નિર્દેશોને ધ્યાનમાં રાખીને જિલ્લા ન્યાયાધીશની કોર્ટે શિવલિંગને નુકસાન થઈ શકે છે તે આધાર પર મંજૂરી આપી ન હતી. જિલ્લા ન્યાયાધીશના આ આદેશને હાઈકોર્ટમાં પડકારવામાં આવ્યો હતો. હવે એએસઆઈ 22મીએ જિલ્લા ન્યાયાધીશને કહેશે કે શિવલિંગને નુકસાન પહોંચાડ્યા વિના પણ તપાસ થઈ શકે છે. આ પછી નક્કી થશે કે કઈ તપાસ થશે.