Russia’s Luna-25 Crashed: ચંદ્ર પર રશિયાનું સપનું ચકનાચૂર, લુના-25 દક્ષિણી ઘ્રુવ નજીક ક્રેશ

ચંદ્ર પર ક્રેશ થયું લુના-25

ચંદ્ર પર મોકલવામાં આવેલ રશિયાનું અવકાશયાન લુના-25 ચંદ્રની સપાટી પર ક્રેશ થયું છે. રશિયન સ્પેસ એજન્સી રોસકોસ્મોસે આ વાત સ્વીકારી છે. રશિયન સ્પેસ એજન્સીએ કહ્યું કે તેમના દ્વારા ખોટા માપદંડો સેટ કરવામાં આવ્યા હતા. ડેટા વિશ્લેષણમાં ભૂલ હતી. જેના કારણે વાહન ખોટી ભ્રમણકક્ષામાં ગયું અને ક્રેશ થયું. રશિયા હવે તરત જ ચંદ્ર પર જવા માટે મિશન કરી શકશે નહીં. તેનું સપનું ચકનાચૂર થઈ ગયું છે.

ગઇ કાલથી જ લુના-25 ના સંપર્કમાં સમસ્યા હતી

રશિયન સ્પેસ એજન્સીએ કહ્યું કે, ગઈકાલે લુના-25ના સંપર્કમાં સમસ્યા આવી હતી. આ પછી તેમનો સંપર્ક કરવાનો અનેક પ્રયાસ કરવામાં આવ્યો હતો પરંતુ કોઈ પરિણામ મળ્યું ન હતું. રોસકોસ્મોસે જણાવ્યું હતું કે, પ્રાથમિક તપાસ મુજબ લુના-25 મૂળ માપદંડોથી ભટકી ગયું હતું. નિશ્ચિત ભ્રમણકક્ષાને બદલે, તે બીજી ભ્રમણકક્ષામાં ગઈ જ્યાં તેને જવું ન જોઈએ. જેના કારણે તે સીધો ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવ પાસે ક્રેશ થયો હતો. રશિયાએ લગભગ 47 વર્ષ પછી ચંદ્ર પર મિશન મોકલ્યું. પરંતુ તેમનું પાંચ દાયકા જૂનું સ્વપ્ન હવે રહ્યું નથી. લુના-25 વિશે એવો દાવો કરવામાં આવી રહ્યો હતો કે, તે ચંદ્રયાન-3 પહેલા ચંદ્ર પર ઉતરશે. પરંતુ રશિયન સ્પેસ એજન્સીને પણ ખ્યાલ નહોતો કે તે ક્રેશ લેન્ડિંગ હશે.

1976 થી રશિયાની મળી રહી છે સતત નિષ્ફળતા

11 ઓગસ્ટના રોજ સવારે 4:40 વાગ્યે અમુર ઓબ્લાસ્ટમાં વોસ્ટોની કોસ્મોડ્રોમથી લોન્ચ કરવામાં આવ્યું હતું. લોન્ચિંગ સોયુઝ 2.1બી રોકેટથી કરવામાં આવ્યું હતું. તેને લુના-ગ્લોબ મિશન પણ કહેવામાં આવે છે. 1976ના લુના-24 મિશનથી અત્યાર સુધી કોઈ પણ રશિયન વાહન ચંદ્રની ભ્રમણકક્ષામાં પહોંચી શક્યું નથી. તે પહોંચ્યો પણ ખરાબ હાલતમાં આ રીતે Luna-25 ચંદ્રની ભ્રમણકક્ષામાં પહોંચ્યું. રશિયાએ તેને સોયુઝ રોકેટ વડે લોન્ચ કર્યું. તે લગભગ 46.3 મીટર લાંબુ હતું. તેનો વ્યાસ 10.3 મીટર હતો. તેનું વજન 313 ટન હતું. તેણે લુના-25 લેન્ડરને પૃથ્વીની બહાર ગોળાકાર ભ્રમણકક્ષામાં છોડ્યું.

5 દિવસની યાત્રા બાદ તે ચંદ્રની ભ્રમણકક્ષામાં પહોંચી ગયું હતું

જે બાદ આ અવકાશયાન ચંદ્રના હાઈવે પર રવાના થયું. તેણે તે હાઈવે પર 5 દિવસ સુધી મુસાફરી કરી. આ પછી તે ચંદ્રની આસપાસની ભ્રમણકક્ષામાં પહોંચી ગયું. પરંતુ નિર્ધારિત લેન્ડિંગના એક દિવસ પહેલા ક્રેશ થયું. આ પ્લાનિંગ લેન્ડિંગને લઈને કરવામાં આવ્યું હતું. રશિયાની યોજના હતી કે, લુના-25 21 કે 22 ઓગસ્ટે ચંદ્રની સપાટી પર ઉતરશે. તેનું લેન્ડર ચંદ્રની સપાટીથી 18 કિમી ઉપર પહોંચ્યા બાદ લેન્ડિંગ શરૂ કરશે.

તમામ તૈયારીઓ છતા રશિયાનું સપનું ચકનાચુર

15 કિમીની ઊંચાઈ ઘટાડ્યા બાદ 3 કિમીની ઊંચાઈથી નિષ્ક્રિય વંશ હશે. એટલે કે ધીરે ધીરે લેન્ડર ચંદ્રની સપાટી પર ઉતરશે. 700 મીટરની ઊંચાઈથી, થ્રસ્ટર્સ તેની ઝડપને ધીમી કરવા માટે ઝડપથી ચાલુ રહેશે. 20 મીટરની ઊંચાઈએ એન્જિન ધીમી ગતિએ ચાલશે. જેથી તે ઉતરાણ કરી શકે.

Luna-25 ચંદ્રની સપાટી પર શું કરવા જઈ રહ્યું હતું?

Luna-25 વર્ષ દરમિયાન કામ કરવાના હેતુથી ચંદ્રની સપાટી પર ગયું. વજન 1.8 ટન હતું. તેમાં 31 કિલો વજનના વૈજ્ઞાનિક સાધનો લગાવવામાં આવ્યા હતા. એક સાધન સ્થાપિત કરવામાં આવ્યું હતું જે સપાટીની 6 ઇંચ ખોદીને પથ્થર અને માટીના નમૂનાઓ એકત્રિત કરશે. જેથી થીજી ગયેલા પાણીને શોધી શકાય. લુના-25 ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવ નજીક બોગુસ્લાવસ્કી ક્રેટર પાસે ઉતરશે. તે ઉતરાણ માટે 30 x 15 કિમીની રેન્જ ધરાવે છે.

લ્યુના 25 માં 9 વૈજ્ઞાનિક પેલોડ હતો

લ્યુના-25 પાસે 9 વૈજ્ઞાનિક પેલોડ હતા. ADRON-LR: ચંદ્રની સપાટી પર ન્યુટ્રોન અને ગામા-કિરણોનું વિશ્લેષણ કરે છે. થર્મો-એલ: સપાટી પર ગરમીની તપાસ કરે છે. ARIES-L: વાતાવરણ એટલે કે એક્સોસ્ફિયર પર પ્લાઝ્માનું પરીક્ષણ કરે છે. LASMA-LR: તે લેસર સ્પેક્ટ્રોમીટર છે. LIS-TV-RPM: ખનિજોની તપાસ અને ફોટોગ્રાફ્સ માટે ઇન્ફ્રારેડ સ્પેક્ટ્રોમીટર . PmL: તે ધૂળ અને સૂક્ષ્મ ઉલ્કાઓ શોધી કાઢે છે. STS-L: પેનોરેમિક અને સ્થાનિક છબીઓ લે છે. લેસર રિફ્લેક્ટોમીટર: ચંદ્રની સપાટી પર વિવિધ પ્રયોગો કરે છે. બુની: લેન્ડરને પાવર કરશે અને વિજ્ઞાન ડેટા એકત્રિત કરશે. પૃથ્વી પર મોકલે છે.

યુક્રેન પર હુમલા પછી રશિયાનું પહેલું મોટું મિશન

યુક્રેન પરના હુમલા પછી પહેલીવાર રશિયાએ પોતાનું મિશન બીજા ગ્રહ કે સેટેલાઇટ પર મોકલવા માટે સહમતિ દર્શાવી છે. જોકે, રશિયન સ્પેસ એજન્સીએ કહ્યું કે અમે કોઈ દેશ કે સ્પેસ એજન્સી સાથે સ્પર્ધા નથી કરી રહ્યા. અમારા ઉતરાણ વિસ્તારો પણ અલગ છે. અમે ભારત કે અન્ય કોઈ દેશના મૂન મિશન સાથે સ્પર્ધા કરીશું નહીં. ન તો અમે કોઈના રસ્તામાં આવીશું. રશિયાએ ઈસરો પાસે મદદ માંગી હતી પરંતુ મામલો કામે લાગ્યો ન હતો.લુના-25 મિશન 1990માં શરૂ કરવામાં આવ્યું હતું. પરંતુ તે હવે પૂર્ણ થવાનું છે. રશિયાએ આ મિશન માટે જાપાનની સ્પેસ એજન્સી JAXAને સાથે લાવવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો પરંતુ જાપાને ના પાડી દીધી હતી. ત્યારબાદ તેણે ઈસરોને મદદ કરવા અપીલ કરી. પરંતુ તે કામમાં આવ્યું ન હતું. આ પછી રશિયાએ જ રોબોટિક લેન્ડર બનાવવાની યોજના બનાવી.

રશિયાના પ્રક્ષેપણમાં બે વર્ષનો વિલંબ

રશિયાના મોટા પ્રક્ષેપણમાં બે વર્ષનો વિલંબ થઈ રહ્યો છે, રશિયન સ્પેસ એજન્સી લુના-25ને ઓક્ટોબર 2021માં પ્રથમ લોન્ચ કરવા માંગતી હતી. પરંતુ આમાં લગભગ બે વર્ષનો વિલંબ થયો છે. યુરોપિયન સ્પેસ એજન્સી (ESA) Luna-25 સાથે પાયલોટ-ડી નેવિગેશન કેમેરાનું પરીક્ષણ કરવા માંગતી હતી. પરંતુ યુક્રેન પરના હુમલાને કારણે બંને સ્પેસ એજન્સીઓએ સંબંધો તોડી નાખ્યા હતા.