અખંડ ભારતની તસ્વીર અંગે જયશંકરની સ્પષ્ટતા, રાહુલ ગાંધી પર કર્યા આકરા પ્રહાર

તાજેતરમાં 28 જૂને ભારતના વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ દેશના નવા સંસદ ભવનનું ઉદ્ઘાટન કર્યું હતું. નવા સંસદ ભવનમાં એક ભીંતચિત્ર લગાવવામાં આવ્યું છે. જેને ‘અખંડ ભારત’નો નકશો કહેવામાં આવી રહ્યો છે. આ નકશામાં લુમ્બિની સાથે ગૌતમ બુદ્ધનું જન્મસ્થળ તક્ષશિલા પણ બતાવવામાં આવ્યું છે. આ વોલ પેઈન્ટીંગમાં પ્રાચીન શહેરોના નામનો પણ ઉલ્લેખ છે. આ નકશામાં પુરુષપુર, સૌવીર અને ઉત્તરપ્રસ્થ પણ દર્શાવવામાં આવ્યા છે. હાલમાં તે પાકિસ્તાનના પેશાવર અને સિંધ અને બલૂચિસ્તાન પ્રાંત છે. બાંગ્લાદેશ, નેપાળ અને પાકિસ્તાને આ નકશા પર નારાજગી વ્યક્ત કરી હતી. પાકિસ્તાને કહ્યું હતું કે, ભારતની સંસદમાં આ નકશો જોઈને અમે આશ્ચર્યચકિત છીએ. ભારતનું આ પગલું વિસ્તરણવાદી વિચારસરણી દર્શાવે છે. તે જ સમયે, બાંગ્લાદેશના વિદેશ મંત્રાલયે નવા સંસદભવનમાં સ્થાપિત આ નકશા અંગે ભારત પાસેથી સ્પષ્ટતા માંગી હતી.

પાકિસ્તાન પાસે સમજવાની શક્તિ નથી: જયશંકર
ગુરુવારે એક પ્રેસ કોન્ફરન્સ દરમિયાન જયશંકરને પૂછવામાં આવ્યું કે નેપાળ, ભૂતાન અને પાકિસ્તાને સંસદ ભવનમાં પ્રદર્શિત નકશા પર ચિંતા વ્યક્ત કરી છે. આના પર તેમણે કહ્યું, “સંસદમાં દિવાલ અશોકના સામ્રાજ્યની સીમા દર્શાવે છે.” અમે તેમને કહ્યું છે અને તેઓ સમજી ગયા છે. પાકિસ્તાનને છોડો, તેમની પાસે સમજવાની શક્તિ નથી.” આ સિવાય જયશંકરે એમ પણ કહ્યું કે અમે PoK પર એકદમ સ્પષ્ટ છીએ. દેશ, સંસદ અને અમારું વલણ બદલાવાનું નથી.

કોંગ્રેસ અને રાહુલ ગાંધી પર પણ નિશાન સાધ્યું
પ્રેસ કોન્ફરન્સ દરમિયાન જયશંકરે પૂર્વ સાંસદ અને કોંગ્રેસ નેતા રાહુલ ગાંધી પર પણ નિશાન સાધ્યું. તેમણે કહ્યું કે, રાહુલ ગાંધી ક્યારેક પ્યોંગયાંગ લેક પર ચીનના પુલની વાત કરે છે તો ક્યારેક અરુણાચલ બોર્ડર પાસે બનેલા ચીની ગામની વાત કરે છે. તેઓએ સમજવું જોઈએ કે ચીને 1965માં જ પ્યોંગયાંગ સરોવર પર કબજો કર્યો હતો. જો કોંગ્રેસ અરુણાચલ બોર્ડર પાસે ચીનના આધુનિક ગામડાની વાત કરે છે તો કોંગ્રેસે એ પણ જણાવવું જોઈએ કે ચીન આજે જ્યાં આધુનિક ગામ બનાવી રહ્યું છે તે વિસ્તાર 1959થી તેના હેઠળ છે. તેઓ (રાહુલ ગાંધી) તથ્યોને સમજ્યા વિના ઘણું બોલે છે. તેમણે વધુમાં કહ્યું કે હાલનો મુદ્દો માત્ર પેટ્રોલિંગ સાથે સંબંધિત છે. કારણ કે ગલવાન ઘટના બાદ બંને દેશોએ ફોરવર્ડ પોસ્ટિંગ કર્યું છે.

હાલનો મુદ્દો અગાઉના અંક કરતા સાવ અલગ છે. પાકિસ્તાને ચિંતા વ્યક્ત કરી હતી ગયા અઠવાડિયે, પાકિસ્તાનના વિદેશ મંત્રાલયના પ્રવક્તા મુમતાઝ ઝહરા બલોચે ભારતના નવા સંસદ ભવનમાં ‘અખંડ ભારત’ની તસવીર પર ચિંતા વ્યક્ત કરી હતી. પાકિસ્તાનના વિદેશ મંત્રાલયે એક નિવેદન જારી કરીને કહ્યું હતું કે, ભારતનું આ પગલું વિસ્તરણવાદી માનસિકતાને પ્રતિબિંબિત કરે છે. ભારતના પડોશીઓ જ નહીં પરંતુ ધાર્મિક લઘુમતીઓની વિચારધારા અને સંસ્કૃતિને પણ વશ કરે છે. પાકિસ્તાને કહ્યું હતું કે, અમે ભારતને વિસ્તરણવાદી નીતિથી દૂર રહેવા અને તેના પાડોશી દેશો સાથેના વિવાદોને શાંતિપૂર્ણ રીતે ઉકેલવા વિનંતી કરીએ છીએ.

નેપાળે શું કહ્યું?
નેપાળના પૂર્વ વડાપ્રધાન બાબુરામ ભટ્ટરાઈએ કહ્યું હતું કે, “ભારતના નવા સંસદ ભવનમાં અખંડ ભારતનું વિવાદાસ્પદ ભીંતચિત્ર નેપાળ સહિત પડોશી દેશોમાં બિનજરૂરી અને નુકસાનકારક રાજદ્વારી વિવાદો ઉશ્કેરી શકે છે.” ભારતના મોટાભાગના નજીકના પાડોશીઓ વચ્ચે પહેલેથી જ વિશ્વાસની કમી છે જેના કારણે દ્વિપક્ષીય સંબંધો બગડી રહ્યા છે. આ વિવાદ વધુ વધે તેવી શક્યતા છે. આનાથી બંને દેશો વચ્ચે વિશ્વાસનો અભાવ થઈ શકે છે.”

‘અખંડ ભારત’નો ખ્યાલ શું છે?
‘અખંડ ભારત’ એ એકીકૃત ભારતની કલ્પના માટે વપરાતો શબ્દ છે. તે દાવો કરે છે કે વર્તમાન અફઘાનિસ્તાન, બાંગ્લાદેશ, ભૂતાન, માલદીવ, મ્યાનમાર, નેપાળ, પાકિસ્તાન અને શ્રીલંકા ‘અખંડ ભારત’નો ભાગ હતા. અખંડ ભારત હંમેશા રાષ્ટ્રીય સ્વયંસેવક સંઘના એજન્ડામાં ટોચ પર રહ્યું છે. આરએસએસના ‘અખંડ ભારત’માં પાકિસ્તાન, બાંગ્લાદેશ, અફઘાનિસ્તાન, મ્યાનમાર, શ્રીલંકા અને તિબેટનો સમાવેશ થાય છે. સંઘ માને છે કે આ પ્રદેશ હિંદુ સાંસ્કૃતિક સમાનતાઓના આધારે રચાયેલું રાષ્ટ્ર છે.