Chandrayaan-3ના લેન્ડિંગ પહેલા એક-એક વાતનું ધ્યાન રખાઈ રહ્યું છે, જુઓ ISROના કમાન્ડ સેન્ટરની અંદરની તસવીરો

કોણ આ કમાન્ડ્સની તપાસ કરે છે? કોણ જણાવે છે કે વિક્રમ લેન્ડર અને રોવરની બરાબર છે. ખરેખર, આ બધા કામો પાછળ બે મોટા કેન્દ્રો કામ કરે છે. પ્રથમ કમાન્ડ સેન્ટર શ્રીહરિકોટાના સતીશ ધવન સ્પેસ સેન્ટરમાં છે. જે ઉપગ્રહની ભ્રમણકક્ષા સુધી પહોંચે ત્યાં સુધી રોકેટ લોન્ચ થયા બાદ કમાન્ડ જુએ છે.

તેને મિશન કન્ટ્રોલ સેન્ટર (MCC) કહેવામાં આવે છે. શ્રીહરિકોટાની આ ઈમારત કોઈ એલિયન સ્પેસશીપ જેવી લાગે છે. પરંતુ જ્યારે ઉપગ્રહ અવકાશમાં યાત્રા કરવાનું શરૂ કરે છે. જ્યારે તે દૂર પહોંચી જાય ત્યારે ISROનું બેંગ્લોર સ્થિત કેન્દ્ર કામ કરે છે.

હવે બેંગલુરુમાં સ્થિત ISTRAC વિશે વાત કરીએ. એટલે ISRO ટેલિમેટ્રી, ટ્રેકિંગ અને કમાન્ડ નેટવર્ક (ISRO ટેલિમેટ્રી, ટ્રેકિંગ અને કમાન્ડ નેટવર્ક -ISTRAC). આ કેન્દ્ર વિશ્વભરમાં ફેલાયેલા ISRO, NASA, યુરોપિયન સ્પેસ એજન્સી અને અન્ય ઘણા દેશોની રડાર સિસ્ટમના નાના કેન્દ્રોમાંથી તેના ઉપગ્રહો અને અવકાશયાનોનું નિરીક્ષણ કરે છે. તે બેંગ્લોરના પીનિયા ઇન્ડસ્ટ્રીયલ એરિયામાં સ્થિત છે.

તેની અંદર મિશન ઓપરેશન કોમ્પ્લેક્સ (MOX) બનાવવામાં આવ્યું છે. જેઓ વિવિધ ઉપગ્રહો અને અવકાશયાનના સ્વાસ્થ્ય, સ્થિતિ અને દિશા પર નજર રાખે છે. તેમની પાસેથી જરૂરી કામ કરાવાય છે. આ વાસ્તવમાં નાસાનું હ્યુસ્ટન જેવું કેન્દ્ર છે.

આ કેન્દ્રનું મુખ્ય કામ લોન્ચ કરવામાં આવેલા કોઈપણ સેટેલાઈટના સ્વાસ્થ્ય, નિયંત્રણ, ટ્રેકિંગ, કમાન્ડિંગ, ડેટા મેળવવો કે આપવો, ISRO દ્વારા લોન્ચ કરાયેલા કોઈપણ ઉપગ્રહનું નેટવર્ક કોઓર્ડિનેશન કરે છે. ટેલિમેટ્રી ડેટા પ્રાપ્ત કરે છે, ટેલિમેટ્રી ડેટા મેળવવો એટલા માટે જરૂરી છે જેથી લોન્ચ વ્હીકલ એટલે કે રોકેટને લોન્ચ કરવામાં આવે ત્યારથી લઈને ઉપગ્રહ ભ્રમણકક્ષામાં આવે ત્યાં સુધી અથવા તેની આગળની યાત્રામાં તેનું નિરીક્ષણ કરી શકાય. તેની સાથે ટુ-વે કોમ્યુનિકેશન કરી શકાય છે.

અવકાશયાન અને ઉપગ્રહ અથવા અવકાશયાન વચ્ચે યોગ્ય સંકલન કરવું. ગ્રાઉન્ડ સ્ટેશનનું યોગ્ય આયોજન કરવામાં મદદ કરે છે. જ્યાં સુધી મિશન પૂર્ણ ન થાય ત્યાં સુધી રાષ્ટ્રીય અથવા આંતરરાષ્ટ્રીય ઉપગ્રહના માર્ગ, કાર્ય અને હેલ્થનું નિરીક્ષણ કરવું. ISTRAC ના ભારતમાં અને દેશની બહાર ઘણા કેન્દ્રો છે. જ્યાંથી તે પોતાના અલગ-અલગ ઉપગ્રહો પર નજર રાખે છે.

ભારતમાં ISTRAC કેન્દ્રો

– હૈદરાબાદ
– બેંગ્લોર
– લખનૌ
– પોર્ટ બ્લેર
– શ્રીહરિકોટા
– તિરુવનંતપુરમ

દેશની બહાર ISTRAC ગ્રાઉન્ડ સ્ટેશન

– પોર્ટ લુઇસ, મોરેશિયસ
– બીયર લેક્સ, રશિયા
– બિયાક, ઇન્ડોનેશિયા
– બ્રુનેઈ
– સ્વાલબાર્ડ, નોર્વે
– ટ્રોલ, એન્ટાર્કટિકા
– વિયેતનામ
– ગાતુન લેક, પનાના
– સાઓ ટોમે અને પ્રિન્સિપી, પશ્ચિમ આફ્રિકા