કોરોનાકાળમાં લીધેલી ફીના 15% પાછા આપોઃ શાળાઓને અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટનો આદેશ

ખરેખર, 2020-21માં, કોરોનાને કારણે, લોકડાઉન લાગુ કરવામાં આવ્યું હતું. આ દરમિયાન તમામ શાળાઓ બંધ હતી અને માત્ર ઓનલાઈન અભ્યાસ ચાલુ હતો. પરંતુ તેમ છતાં શાળાઓએ સંપૂર્ણ ફી વસુલતી હતી. જેની સામે વાલીઓએ હાઈકોર્ટમાં અરજી કરી હતી. પિટિશન દાખલ કરીને, વાલીઓએ માંગ કરી હતી કે કોવિડ રોગચાળા દરમિયાન, અભ્યાસ ઓનલાઈન થયો છે, તેથી તેમને શાળાઓમાં ઉપલબ્ધ સુવિધાઓ મળી નથી, તેથી તેઓ તેમની ફી ભરવા માટે જવાબદાર નથી.

નફાખોરી અને શિક્ષણનું વેપારીકરણ
અરજદારોએ કોર્ટમાં દલીલ કરી હતી કે 2020-21માં ખાનગી શાળાઓએ ટ્યુશન સિવાય કોઈ સેવા પૂરી પાડી ન હતી. તેથી ટ્યુશન ફી કરતાં એક રૂપિયો પણ વધુ લેવો એ શિક્ષણના નફાખોરી અને વ્યાપારીકરણ સિવાય બીજું કંઈ નથી.તેમની અરજીમાં, અરજદારોએ ભારતીય શાળા જોધપુર વિરુદ્ધ રાજસ્થાન સરકારના કેસમાં સુપ્રીમ કોર્ટના તાજેતરના નિર્ણયનો પણ ઉલ્લેખ કર્યો હતો. આ નિર્ણયમાં સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું હતું કે સેવાઓ આપ્યા વિના ફીની માંગ કરવી એ નફાખોરી અને શિક્ષણનું વેપારીકરણ સમાન છે.

હાઈકોર્ટે શું આપ્યો નિર્ણય?
અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટના મુખ્ય ન્યાયાધીશની અધ્યક્ષતાવાળી બેંચે વાલીઓને મોટી રાહત આપી છે. હાઈકોર્ટે શાળાની ફી માફ કરવાનો આદેશ કર્યો છે. હાઈકોર્ટે સ્પષ્ટ કર્યું છે કે જ્યારે 2020-21માં સુવિધાઓ પૂરી પાડવામાં આવી ન હતી, તો 2019-20ની ફી વસૂલી શકાય નહીં. હાઈકોર્ટે 2020-21માં જમા કરાવેલી ફીના 15 ટકા માફ કરવાનો આદેશ આપ્યો છે. આ આદેશ રાજ્યની તમામ શાળાઓને લાગુ પડશે. 2020-21માં જે ફી લેવામાં આવી હશે તેના 15 ટકા માફ કરવામાં આવશે.

માફી ફી કેવી રીતે મેળવવી?
હવે 2023-24નું સત્ર શરૂ થવાનું છે અને હાઈકોર્ટે 2020-21માં જમા કરાવેલી ફીમાં છૂટ આપવાનો આદેશ આપ્યો છે. આવી સ્થિતિમાં પ્રશ્ન એ થાય છે કે માફ કરાયેલી ફી કેવી રીતે પરત કરવામાં આવશે? હાઈકોર્ટે આદેશ આપ્યો છે કે 2020-21માં લેવામાં આવેલી 15% ફી આગામી સત્રમાં એડજસ્ટ કરવામાં આવશે. ધારોકે જો તમે 2020-21માં 10,000 રૂપિયા સ્કૂલ ફી તરીકે જમા કરાવ્યા હતા, તો તેમાંથી 15% એટલે કે 1,500 રૂપિયા આગામી સત્રમાં એડજસ્ટ કરવામાં આવશે.

જો બાળક શાળા છોડી દે તો શું?
જો બાળક 2020-21માં બીજી શાળામાં ભણતું હતું અને હવે બીજી કોઈ શાળામાં ભણે છે, તો તે કિસ્સામાં જમા થયેલી ફીનું શું થશે? હાઈકોર્ટે પણ તેનો જવાબ આપી દીધો છે. હાઈકોર્ટે આદેશ આપ્યો છે કે જે બાળકોએ શાળા છોડી દીધી છે તેમને 2020-21માં વસૂલવામાં આવેલી ફીમાંથી 15% બાદ કરીને પરત કરવામાં આવશે.

ફી ક્યારે પરત કરવામાં આવશે?
હાઈકોર્ટે શાળાઓને આગામી સત્રમાં 2020-21માં જમા થયેલી ફી એડજસ્ટ કરવા અને ફી પરત કરવા બે મહિનાનો સમય આપ્યો છે.

શું મામલો સુપ્રીમ કોર્ટમાં નહીં જાય?
અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટના આ નિર્ણયને સુપ્રીમ કોર્ટમાં પડકારવામાં આવે તો પણ વાલીઓને ત્યાંથી ફટકો પડવાનો અવકાશ ઓછો છે. આનું કારણ એ છે કે મે 2021 માં, સુપ્રીમ કોર્ટે ઇન્ડિયન સ્કૂલ, જોધપુર વિરુદ્ધ રાજસ્થાન સરકારના કેસમાં ખાનગી શાળાઓને 2020-21ની ફીમાં 15% ઘટાડો કરવાનો આદેશ આપ્યો હતો.