ચંદ્રયાન-3 ચંદ્રની ભ્રમણકક્ષામાં પહોંચ્યું, હવે માત્ર લેન્ડ કરવાનું બાકી

નવી દિલ્હી: ચંદ્રયાન-3 એ ચંદ્રની બાહ્ય ભ્રમણકક્ષા પર પહોંચી ગયું છે. હવે ચંદ્રયાન-3 166 કિમી x 18054 કિમીની લંબગોળ ભ્રમણકક્ષામાં ચંદ્રની આસપાસ ફરશે. ઇસરોએ ચંદ્રયાન-3ને ચંદ્રની ઓર્બિટ પકડવા માટે લગભગ 20 થી 25 મિનિટ સુધી થ્રસ્ટર્સ ચાલુ રાખ્યા હતા. આ સાથે જ ચંદ્રયાન ચંદ્રના ગુરુત્વાકર્ષણમાં ફસાઈ ગયું. હવે તે તેની આસપાસ પ્રદક્ષિણા કરતો રહેશે.

તેને લુનર ઓર્બિટ ઇન્જેક્શન અથવા ઇન્સર્શન (LOI) પણ કહેવામાં આવે છે. ચંદ્રની આસપાસ પાંચ ભ્રમણકક્ષા બદલાશે. આજે 6 ઓગસ્ટે રાત્રે 11 વાગ્યાની આસપાસ ચંદ્રયાનની ભ્રમણકક્ષા 10 થી 12 હજાર કિલોમીટરની ભ્રમણકક્ષામાં મૂકવામાં આવશે. તેની ભ્રમણકક્ષા 9 ઓગસ્ટે બપોરે 2.45 કલાકે 4 થી 5 હજાર કિલોમીટરની ભ્રમણકક્ષામાં બદલાશે.

23 ઓગસ્ટે થશે લેન્ડિંગ

14મી ઓગસ્ટે બપોરે તે ઘટીને 1000 કિલોમીટર થઈ જશે. પાંચમી ભ્રમણકક્ષાદરમિયાન તેને 100 કિમીની ભ્રમણકક્ષામાં મૂકવામાં આવશે. 17 ઓગસ્ટના રોજ, પ્રોપલ્શન મોડ્યુલ અને લેન્ડર મોડ્યુલ અલગ થઈ જશે. ડીઓર્બીટીંગ 18 અને 20 ઓગસ્ટના રોજ થશે. એટલે કે ચંદ્રની ભ્રમણકક્ષાનું અંતર ઘટશે. લેન્ડર મોડ્યુલ 100 x 35 કિમીની ભ્રમણકક્ષામાં જશે. આ પછી ચંદ્રયાનનું લેન્ડિંગ 23મીએ સાંજે 5.47 કલાકે કરવામાં આવશે. પરંતુ હજુ 18 દિવસની યાત્રા બાકી છે.

Chandrayaan-3 Mission Update:

Lunar Orbit Insertion (LOI) maneuver was completed successfully today (August 05, 2023). With this, #Chandrayaan3 has been successfully inserted into a Lunar orbit.

The next Lunar bound orbit maneuver is scheduled tomorrow (August 06, 2023), around… pic.twitter.com/IC3MMDQMjU

— LVM3-M4/CHANDRAYAAN-3 MISSION (@chandrayaan_3) August 5, 2023

ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવ પાસે લેન્ડ કરાશે

ચંદ્રની ભ્રમણકક્ષાને પકડવા માટે, ચંદ્રયાન-3ની ઝડપ વધારીને લગભગ 3600 કિલોમીટર પ્રતિ કલાક કરવામાં આવી હતી. કારણ કે ચંદ્રનું ગુરુત્વાકર્ષણ પૃથ્વી કરતાં છ ગણું ઓછું છે. જો વધુ ઝડપ હોત તો ચંદ્રયાન તેને પાર કરી શક્યું હોત. આ માટે ઈસરોના વૈજ્ઞાનિકોએ ચંદ્રયાનની ઝડપ ઘટાડી હતી 2 અથવા 1 કિલોમીટર પ્રતિ સેકન્ડ કરી હતી. આ ઝડપને કારણે તે ચંદ્રની ભ્રમણકક્ષાને પકડવામાં સફળ રહ્યો. હવે ધીમે-ધીમે ચંદ્રની આસપાસ તેની ભ્રમણકક્ષાનું અંતર ઘટશે અને તેને દક્ષિણ ધ્રુવની નજીક ઉતારવામાં આવશે.

નિષ્ફળતાની શક્યતા ઓછી

ઈતિહાસ પર નજર નાખીએતો જે પણ દેશો કે અવકાશ એજન્સીઓએ તેમના રોકેટ દ્વારા સીધા ચંદ્ર તરફ અવકાશયાન મોકલ્યા છે. તેઓને વધુ નિરાશા સાંપડી છે. ત્રણમાંથી એક મિશન નિષ્ફળ ગયું. પરંતુ ઈસરોએ જે રસ્તો અને પદ્ધતિ પસંદ કરી છે, તેમાં નિષ્ફળતાની શક્યતા ઘણી ઓછી છે. અહીં ફરી મિશન પૂર્ણ કરવાની તક છે.

આ વખતે ભૂલ નહીં થાય

આ વખતે લેન્ડરમાં જે સાધન લગાવવામાં આવ્યું છે તેનું નામ લેસર ડોપ્લર વેલોસિટીમીટર (LDV) અને લેન્ડર હોરીઝોન્ટલ વેલોસિટી કેમેરા (LHVC) છે. લેસર ડોપ્લર વેલોસિટીમીટર જમીન પર ઉતરતી વખતે 3D લેસરનું ઉત્સર્જન કરે છે. આ લેસર જમીન સાથે અથડાય છે અને તે કહેશે કે સપાટી કેવી છે. ઉચ્ચ-નીચું ખાડાટેકરાવાળું તેના આધારે તે ઉતરાણ માટે યોગ્ય સ્થળ પસંદ કરે છે.

જે લેસર અન્ય બે દિશામાં જાય છે અને જુએ છે કે આગળ કે પાછળ કોઈ ઉંચી વસ્તુ નથી. જેના કારણે લેન્ડર સાથે અથડાવાનો ભય રહે છે. આ સાથે કામ કરે છે LHVC જે જમીનના નીચેના ભાગની તસવીર લે છે. જેથી લેન્ડરની લેન્ડિંગ અને હેલિકોપ્ટરની જેમ હવામાં તરતી ઝડપ જાણી શકાય. ઉપરાંત, જોખમોનો અંદાજ લગાવી શકાય છે.