IMF સામે આખું મંત્રીમંડળ ભીખ માંગવા મજબુર, અભિ નહી તો કભી નહી જેવી સ્થિતિ

લાંબી વાતચીત પછી પણ પાકિસ્તાન અને IMF વચ્ચે બેલઆઉટ પેકેજને લઈને કોઈ સમજૂતી થઈ નથી અને બંને પક્ષો વચ્ચે મડાગાંઠ ચાલુ છે. પાકિસ્તાનના એક અધિકારીનું કહેવું છે કે તેમની સરકાર IMF સાથે હિંમતથી ડીલ કરી રહ્યા છે. એવું માનવામાં આવતું હતું કે IMF બેલઆઉટ પેકેજનો ડ્રાફ્ટ મેમોરેન્ડમ ઑફ ઇકોનોમિક એન્ડ ફિસ્કલ પોલિસીઝ (MEFP) વાટાઘાટો સમાપ્ત થયાના એક દિવસ પહેલા બુધવારે બહાર પાડવામાં આવ્યો હતો. પાકિસ્તાન પર છે પરંતુ IMFએ હજુ સુધી તેમ કર્યું નથી.

પાકિસ્તાનના એક વરિષ્ઠ સરકારી અધિકારીએ ડૉન અખબારને જણાવ્યું કે, ‘બુધવાર રાત સુધી અમને ડ્રાફ્ટ MEFP મળ્યો નથી. રાજકોષીય પગલાં અને બાહ્ય ભંડોળના સ્ત્રોતો વિશે કોઈ વાત નથી થઇ. ‘બંને પક્ષો વચ્ચે ચાલી રહેલી મડાગાંઠ બંને પક્ષો રાજકોષીય ખાધ અને વિદેશી ભંડોળના સ્ત્રોતો અંગે અસંમત છે. IMFએ પાકિસ્તાન માટે 900 અબજની રાજકોષીય ખાધ નક્કી કરી છે, જેના પર પાકિસ્તાનને ભારે વાંધો છે.

પાકિસ્તાનનું કહેવું છે કે, આ ટાર્ગેટ પ્રાપ્ત કરવા માટે તેણે દરેક વસ્તુ પર ઘણો ટેક્સ લગાવવો પડશે. પાકિસ્તાની સત્તાવાળાઓએ IMF સમક્ષ સર્ક્યુલર ડેટ મેનેજમેન્ટ પ્લાન (CDMP) રજૂ કર્યો છે. જેના હેઠળ તેઓ IMFની કઠિન પરિસ્થિતિઓમાં થોડી છૂટછાટની માંગ કરી રહ્યા છે. પાકિસ્તાની અધિકારીઓ માંગ કરી રહ્યા છે કે, તમામ જરૂરી સબસિડી ઘટાડીને એકત્રિત કરવાની રકમ 687 અબજથી ઘટાડીને 605 અબજ કરવામાં આવે. જેનાથી રાજકોષીય ખાધ 400-450 અબજની રેન્જમાં રહેશે. પાકિસ્તાનના નાણામંત્રીએ શું કહ્યું? દરમિયાન, પાકિસ્તાનના નાણામંત્રી ઇશારે ડારે ગુરુવારે જણાવ્યું હતું કે, તેમની સરકાર અને ઇન્ટરનેશનલ મોનેટરી ફંડ વચ્ચે $7 બિલિયન લોન પ્રોગ્રામની નવમી સમીક્ષા પૂર્ણ કરવા સંબંધિત બાબતો આજે ઉકેલાઈ જવાની અપેક્ષા છે.

રાજધાની ઇસ્લામાબાદ જ્યારે પત્રકારોએ ડારને પૂછ્યું કે, IMF સાથે વાતચીત ક્યાં સુધી પહોંચી છે, તો મંત્રીએ જવાબ આપ્યો, “બધું બરાબર ચાલી રહ્યું છે.” અત્યારે મંત્રણાનો અંતિમ રાઉન્ડ ચાલી રહ્યો છે. હું દરરોજ IMF ટીમને મળું છું અને આજે પણ મળીશ. આશા છે કે આજે મામલો ઉકેલાઈ જશે. અમે તમને તેના વિશે ખૂબ જ ટૂંક સમયમાં જાણ કરીશું. પાકિસ્તાન માટે IMF કાર્યક્રમમાં જવું ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. જો બંને પક્ષો વચ્ચે કોઈ સમજૂતી નહીં થાય, તો પાકિસ્તાન ડિફોલ્ટ થઈ જશે અને વર્ષો સુધી તેમાંથી બહાર નીકળી શકશે નહીં. આઈએમએફના કાર્યક્રમમાં ગયા બાદ પાકિસ્તાન વિશ્વ બેંક જેવા મિત્ર દેશો અને આંતરરાષ્ટ્રીય નાણાકીય સંસ્થાઓ પાસેથી લોન મેળવી શકશે.

જાન્યુઆરીના અંતમાં પાકિસ્તાનની સેન્ટ્રલ બેંક સ્ટેટ બેંક ઓફ પાકિસ્તાને કહ્યું હતું કે, તેની પાસે હવે માત્ર $3.09 બિલિયન વિદેશી ચલણ બાકી છે. આટલા પૈસાથી પાકિસ્તાન માત્ર 18 દિવસ માટે જ આયાત કરી શકશે. જો IMF સાથે ટૂંક સમયમાં વાતચીત નહીં થાય તો પાકિસ્તાન ભૂખે મરવા મજબૂર થશે. ‘કલ્પના બહારના અમારા પડકારો’ તાજેતરમાં પાકિસ્તાનના વડાપ્રધાન શહેબાઝ શરીફે કહ્યું હતું કે IMFની શરતોને પહોંચી વળવા માટે પાકિસ્તાન જે પડકારોનો સામનો કરી રહ્યું છે તેની કલ્પના પણ કરી શકાતી નથી. તેમણે કહ્યું હતું કે દેશના નાણાપ્રધાન ઈશાક ડાર અને તેમની ટીમ જે મુશ્કેલ સમયમાંથી પસાર થઈ રહી છે. તેની કોઈ કલ્પના પણ કરી શકતું નથી. શરતોથી ચિંતિત પીએમ શરીફે કહ્યું હતું કે, IMF બેલઆઉટ પેકેજ સ્વીકારવા સિવાય તેમની પાસે બીજો કોઈ વિકલ્પ બચ્યો નથી. પાકિસ્તાન સરકારે દેશમાં IMFની કેટલીક શરતો લાગુ કરી છે, જેના પછી દેશમાં મોંઘવારી વધુ વધી છે. પેટ્રોલિયમ ઉત્પાદનોના ભાવમાં 16% અને રાંધણ ગેસના ભાવમાં 30%નો વધારો કરવામાં આવ્યો છે.