નવી દિલ્હી : જૂનું સંસદ ભવન હવે ઈતિહાસ બની જશે. મંગળવારથી સંસદની નવી ઇમારતમાં ગૃહની કાર્યવાહી શરૂ થશે. જૂના સંસદ ભવન સાથે ઘણી સારી યાદો જોડાયેલી છે અને કેટલીક ખરાબ યાદો પણ છે. ક્યારેક સંસદ પર આતંકવાદી હુમલો થયો તો ક્યારેક સંસદ સભ્યોએ જ લોકશાહીને શરમાવે તેવા કામો કર્યા. શું તમે તે ઘટનાઓ જાણો છો જ્યારે સંસદમાં શરમજનક ઘટનાઓ બની હતી?
સંસદનું વિશેષ સત્ર શરૂ થઈ ગયું છે. જૂના સંસદ ભવનમાં સત્રનો પ્રથમ દિવસ ચાલી રહ્યો છે. હવે મંગળવારથી ગૃહની કાર્યવાહી નવા સંસદભવનમાં થશે. સંસદની બહાર મીડિયા સાથે વાત કરતા વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ કહ્યું કે, આવતીકાલે ગણેશ ચતુર્થીના દિવસે અમે નવી સંસદમાં જઈશું. સંસદનું આ સત્ર ભલે નાનું હોય, પરંતુ તેનો વ્યાપ ઐતિહાસિક છે.’ આ પછી લોકસભાના સ્પીકર ઓમ બિરલાએ કહ્યું કે, આજથી સંસદની કાર્યવાહી નવા બિલ્ડિંગમાંથી ચલાવવામાં આવશે. તેમણે એમ પણ કહ્યું કે, છેલ્લા 75 વર્ષમાં દેશના હિતમાં સામૂહિક રીતે નિર્ણયો લેવામાં આવ્યા હતા, પરંતુ છેલ્લા 75 વર્ષમાં આ સંસદમાં કેટલીક એવી ઘટનાઓ પણ બની છે. જેણે લોકશાહીને શરમમાં મૂકી દીધી છે. આ સંસદમાં ક્યારેક બિલ ફાડવામાં આવ્યા તો ક્યારેક નોટોના બંડલ ઉડાડવામાં આવ્યા. ક્યારેક અધ્યક્ષ પર કાગળના ટુકડા ફેંકવામાં આવ્યા તો ક્યારેક મરીના સ્પ્રેનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો. ચાલો જાણીએ જૂના સંસદ ભવનમાં બનેલી આવી જ કેટલીક શરમજનક ઘટનાઓ વિશે અને આશા રાખીએ કે આ બધું નવા સંસદ ભવનમાં જોવા નહીં મળે.
11 ઓગસ્ટ 2021: રૂલ બુક ફાડી, માર્શલને જાહેરાત બોલાવવી પડી ઓગસ્ટમાં સંસદનું ચોમાસુ સત્ર 2021માં ભારે હોબાળો થયો. મોદી સરકારના સાત વર્ષમાં પહેલીવાર એવું બન્યું કે, એક સત્રમાં આટલો હંગામો થયો. હોબાળો એટલો વધી ગયો હતો કે રાજ્યસભાની અંદર માર્શલને બોલાવવા પડ્યા હતા. આ પછી 11 સાંસદોને સસ્પેન્ડ કરવામાં આવ્યા હતા.જ્યારે આ હંગામા અંગે સંસદનો રિપોર્ટ આવ્યો ત્યારે સામે આવ્યું કે, અનેક સાંસદોએ કાગળ ફાડીને તેના ટુકડા કરી નાખ્યા અને કોઈએ ટીવી સ્ક્રીન તોડી નાખી. કેટલીક મહિલા સાંસદોએ કપડા કે દુપટ્ટામાંથી ફાંસો બનાવીને તેમના સાથી સાંસદોના ગળામાં બાંધ્યો હતો અને સૂત્રોચ્ચાર કર્યા હતા. સાંસદોએ કાગળો ફાડીને રાજ્યસભાના અધ્યક્ષ તરફ ફેંક્યા. સાંસદોએ માર્શલો સાથે પણ ગેરવર્તણૂક કરી હતી. કેન્દ્ર સરકારે આ ઘટનાને ભારતીય લોકશાહીના ઈતિહાસનો ‘કાળું પ્રકરણ’ ગણાવ્યું હતું.
13 ફેબ્રુઆરી 2014: કોઈએ છરી કાઢી, કોઈએ મરચાંનો સ્પ્રે છાંટ્યો. તરત જ તત્કાલીન ગૃહમંત્રી સુશીલ શિંદેએ તેલંગાણા બનાવવાનું બિલ રજૂ કર્યું. લોકસભામાં અલગ રાજ્ય, જોરદાર હોબાળો શરૂ કર્યો. તેલંગાણાને અલગ રાજ્ય બનાવવાનો વિરોધ કરી રહેલા સાંસદોએ હંગામો મચાવ્યો હતો. દરમિયાન કોંગ્રેસના સાંસદ એલ રાજગોપાલે કાર્યવાહીમાં વિક્ષેપ પાડવા માટે પહેલા કાચ તોડીને મરીનો સ્પ્રે છાંટ્યો હતો. જોકે મરીનો સ્પ્રે છાંટ્યા બાદ અનેક સાંસદોની તબિયત લથડી હતી. તે દિવસે, ચાર એમ્બ્યુલન્સને સંસદમાં બોલાવવામાં આવી હતી અને ઘણા સાંસદોને હોસ્પિટલમાં દાખલ કરવામાં આવ્યા હતા. હંગામો એટલો વધી ગયો કે અન્ય સાંસદો પણ તેમાં જોડાયા. ટીડીપી સાંસદ વેણુગોપાલ પર ચાકુ કાઢવાનો આરોપ હતો. જોકે, તેણે આ આરોપોને નકારી કાઢ્યા હતા. આ ઘટનાને વિદેશી મીડિયાએ પણ ‘સંસદના ઈતિહાસનો કાળો દિવસ’ ગણાવ્યો હતો.પીપર સ્પ્રે બાદ લોકસભાના તત્કાલિન સ્પીકર મીરા કુમાર સંસદમાંથી બહાર નીકળી ગયા હતા.
6 ડિસેમ્બર 2012: જ્યારે બે સાંસદો વચ્ચે ઝપાઝપી થઈ, તે દિવસે રાજ્યસભામાં એક બિલ રજૂ કરવામાં આવ્યું. આ બિલ સરકારી નોકરીઓમાં પ્રમોશનમાં SC-ST માટે અનામત સાથે સંબંધિત હતું. ઉપાધ્યક્ષ પીજે કુરિયને બિલને આગળ વધારવાનું કહેતાં જ ગૃહમાં હોબાળો થયો હતો. યુપીએના સહયોગી સમાજવાદી પાર્ટીએ આ બિલનો વિરોધ કર્યો હતો. જ્યારે બિલ રજૂ થયું ત્યારે પાર્ટીના સાંસદ નરેશ અગ્રવાલ ડેપ્યુટી ચેરમેનની ઘંટડી તરફ જવા લાગ્યા. ત્યારે બસપાના સાંસદ અવતાર સિંહે તેમને રોકવા માટે તેમનો કોલર પકડી લીધો હતો. તે દરમિયાન વાતાવરણ ગરમાયું હતું અને નરેશ અગ્રવાલ અને અવતાર સિંહ વચ્ચે ઝપાઝપી થઈ હતી. જેના કારણે સપા અને બસપાના સાંસદોમાં પણ મારામારી થઈ હતી. સ્થિતિ એટલી ખરાબ થઈ ગઈ કે માર્શલને બોલાવવા પડ્યા.
29 ડિસેમ્બર 2011: રાજ્યસભામાં જ્યારે બિલ ફાટી ગયું ત્યારે 2011ના શિયાળુ સત્રમાં લોકપાલ બિલ પસાર થવાની ધારણા હતી. તત્કાલિન કેન્દ્રીય મંત્રી વી. નારાયણસામીએ લોકપાલ બિલ રજૂ કર્યું હતું. આ અંગે જોરશોરથી ચર્ચા ચાલી હતી. ત્યારબાદ આરજેડી સાંસદ રજની પ્રસાદલે નારાયણસામીના હાથમાંથી બિલ છીનવી લીધું અને તેની નકલો ફાડી નાખી. તે દિવસે મધ્યરાત્રિ સુધી રાજ્યસભાની કાર્યવાહી ચાલુ રહી. આખો દિવસ હોબાળો અને વાદ-વિવાદમાં પસાર થયો હતો. પરંતુ બિલ પર મતદાન થઈ શક્યું ન હતું. વિપક્ષે મતદાન ન કરવા બદલ સરકારને ઘેરી લીધી હતી. પરંતુ રાજ્યસભાના તત્કાલીન અધ્યક્ષ હામિદ અન્સારીએ કહ્યું કે, અભૂતપૂર્વ સ્થિતિ ઊભી થઈ છે. આવી સ્થિતિમાં ગૃહનું કામકાજ થઈ શકે નહીં. તે સારું છે કે આપણે બધા ઘરે જઈએ. તે જ સમયે, સરકારે દલીલ કરી હતી કે, સંસદનું સત્ર ત્રણ દિવસ માટે બોલાવવામાં આવ્યું હતું અને કાર્યવાહી મધ્યરાત્રિ 12 પછી ચાલી શકે નહીં. આ ઘટના પછી રજની પ્રસાદને જરા પણ અફસોસ નહોતો. તેમણે કહ્યું કે બિલ ખરાબ છે, તેથી તેમણે ફાડી નાખ્યું.રાજકારણી પ્રસાદે લોકપાલ બિલ ફાડી નાખ્યું.
8 માર્ચ, 2010: મહિલા અનામત બિલ પર હોબાળો. સંસદીય પ્રણાલીમાં મહિલાઓને અનામત આપવા સંબંધિત બિલ ત્રણ દાયકાથી અટવાયેલું છે. 8 માર્ચ, 2010ના રોજ રાજ્યસભામાં મહિલા અનામત બિલ રજૂ કરવામાં આવ્યું હતું. પરંતુ આ અંગે ભારે હોબાળો થયો હતો. મહિલા અનામત બિલ પર તત્કાલીન યુપીએ સરકારને તેના સાથી પક્ષોનું સમર્થન પણ મળ્યું ન હતું. જ્યારે આ બિલ રાજ્યસભામાં રજૂ કરવામાં આવ્યું ત્યારે કેટલાક સાંસદો અધ્યક્ષ હામિદ અન્સારીની ખુરશી પાસે પહોંચ્યા અને સૂત્રોચ્ચાર કર્યા અને બિલની નકલ ફાડી નાખી. આરજેડી સાંસદ સુભાષ યાદવ, રજની પ્રસાદ અને સપાના સાંસદ કમલ અખ્તરે હામિદ અન્સારી પાસેથી બિલની નકલો છીનવી લીધી, તેને ફાડી નાખી અને તેને ગૃહમાં લહેરાવ્યો. જો કે બીજા દિવસે રાજ્યસભામાં મહિલા અનામત બિલ પસાર કરવામાં આવ્યું હતું. તેની તરફેણમાં 186 અને તેની વિરુદ્ધમાં માત્ર એક મત પડ્યો હતો. પરંતુ લોકસભામાં તે પસાર થયું ન હતું. અને ત્યારથી આ બિલ અટવાયેલું છે. ભાજપના સાંસદો નોટોના ઢગલા લઈને પહોંચ્યા હતા.
22 જુલાઇ 2008: જ્યારે ડાબેરી પક્ષોએ અમેરિકા સાથેના પરમાણુ કરાર અંગે સંસદમાં ફેંકેલી નોટો પર યુપીએ સરકાર પાસેથી સમર્થન પાછું ખેંચી લીધું. તે સમયે મનમોહન સિંહ વડાપ્રધાન હતા. UPAએ વિશ્વાસ પ્રસ્તાવ રજૂ કર્યો. તે જ દિવસે ભાજપના ત્રણ સાંસદો- અશોક અર્ગલ, ફગ્ગન સિંહ કુલસ્તે અને મહાવીર ભગૌરા 1 કરોડ રૂપિયાની નોટોના બંડલ લઈને લોકસભા પહોંચ્યા હતા. ત્યાં તેણે નોટો ફેંકી દીધી. ત્રણેયનો આરોપ છે કે, સમાજવાદી પાર્ટીના તત્કાલિન મહાસચિવ અમર સિંહ અને કોંગ્રેસ અધ્યક્ષના રાજકીય સચિવ અહેમદ પટેલે તેમને વિશ્વાસ પ્રસ્તાવના સમર્થનમાં મત આપવા માટે પૈસાની ઓફર કરી હતી. જો કે, બંનેએ આ આરોપોને નકારી કાઢ્યા હતા. તે સમયે લોકસભામાં વિપક્ષના નેતા લાલકૃષ્ણ અડવાણીએ દાવો કર્યો હતો કે, સાંસદોને 3 કરોડ રૂપિયાની લાંચ આપવામાં આવી હતી. એક કરોડ રૂપિયા અગાઉ આપવામાં આવ્યા હતા અને બાકીની રકમ બાદમાં આપવાની ખાતરી આપવામાં આવી હતી. આ પહેલીવાર બન્યું જ્યારે ગૃહમાં આ રીતે ચલણી નોટોનો ખુલ્લેઆમ નાશ કરવામાં આવ્યો. દિલ્હી પોલીસે તત્કાલિન લોકસભા સ્પીકર સોમનાથ ચેટરજીની ફરિયાદ પર આ ઘટના પર કેસ નોંધ્યો હતો. 22 વર્ષ પહેલા સંસદ પર આતંકવાદી હુમલો થયો હતો.
13 ડિસેમ્બર 2001: જ્યારે સંસદ પર આતંકવાદી હુમલો થયો હતો. 13 ડિસેમ્બર 2001ના રોજ સંસદ પર આતંકવાદી હુમલો થયો હતો. તે દિવસે સફેદ રંગની એમ્બેસેડર કારમાં મુસાફરી કરી રહેલા પાંચ આતંકવાદીઓ ગેટ નંબર 12માંથી ઘૂસ્યા હતા. આતંકવાદીઓએ અંધાધૂંધ ગોળીબાર શરૂ કરી દીધો હતો. તેમની પાસે એકે-47 અને હેન્ડ ગ્રેનેડ હતા. સુરક્ષા ગાર્ડ નિઃશસ્ત્ર હતા. આ હુમલો જૈશ-એ-મોહમ્મદના આતંકવાદીઓ દ્વારા કરવામાં આવ્યો હતો. આતંકવાદીઓએ સંસદ ભવનમાં ઘૂસવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો, પરંતુ પાંચેય બહાર જ માર્યા ગયા હતા. સવારે સાડા અગિયાર વાગ્યે શરૂ થયેલું આ એન્કાઉન્ટર સાંજે ચાર વાગ્યે પૂરું થયું હતું. આ હુમલાનો માસ્ટરમાઈન્ડ અફઝલ ગુરુ હતો. સંસદ પર હુમલાના બે દિવસ બાદ 15 ડિસેમ્બરે અફઝલ ગુરુની ધરપકડ કરવામાં આવી હતી. તેને મૃત્યુદંડની સજા ફટકારવામાં આવી હતી. 9 ફેબ્રુઆરી 2013ના રોજ અફઝલ ગુરુને દિલ્હીની તિહાર જેલમાં સવારે 8 વાગ્યે ફાંસી આપવામાં આવી હતી.
ફેબ્રુઆરી 1997: મમતા બેનર્જીએ પાસવાન પર શાલ ફેંકી હતી.ફેબ્રુઆરી 1997માં લોકસભામાં રેલવે બજેટ રજૂ કરવામાં આવી રહ્યું હતું. આ બજેટ નાણામંત્રી રામવિલાસ પાસવાન રજૂ કરી રહ્યા હતા. પાસવાન જ્યારે બજેટ રજૂ કરી રહ્યા હતા ત્યારે મમતા બેનર્જીએ તેમના પર શાલ ફેંકી હતી. બેનર્જીએ તેમના પર પશ્ચિમ બંગાળની અવગણના કરવાનો આરોપ લગાવ્યો હતો. આ પછી સ્પીકર પીએ સંગમાએ તેમને માફી માંગવા અથવા ગૃહ છોડવા કહ્યું, પરંતુ કંઈ થયું નહીં. આટલું જ નહીં, 2005 માં જ્યારે મમતા બેનર્જીએ લોકસભામાં સ્થગિત પ્રસ્તાવ મૂક્યો ત્યારે સ્પીકરે તેને ફગાવી દીધો. આ પછી તેમણે પોતાનું રાજીનામું સ્પીકર ચરણજીત સિંહ અટવાલ પર ફેંકી દીધું. નવેમ્બર 1971માં ઈન્દિરા ગાંધીએ ગૌહત્યાને લઈને સંતો અને ઋષિઓ સાથે મુલાકાત કરી હતી.
7 નવેમ્બર 1966: સાધુઓએ સંસદમાં પ્રવેશવાનો પ્રયાસ કર્યો. દેશમાં ગૌહત્યા પર પ્રતિબંધ માટે કાયદો બનાવવાની માંગ જોર પકડી રહી હતી. ત્યારબાદ હરિયાણા અને આસપાસના જિલ્લાઓમાંથી હજારો સંતો અને ઋષિઓ તેમની ગાયો સાથે દિલ્હી આવ્યા. તેઓએ મંત્રાલયોની બહાર તોડફોડ શરૂ કરી. સંસદમાં ઘૂસવાનો પણ પ્રયાસ કર્યો હતો. આ ઘટનાને સંસદ પર પ્રથમ હુમલો માનવામાં આવે છે. પ્રદર્શનકારીઓને સંસદમાં પ્રવેશતા રોકવા માટે સુરક્ષા દળોએ ગોળીબાર કરવો પડ્યો હતો. આ ફાયરિંગમાં સાત લોકોના મોત થયા હતા. આ ઘટના બાદ તત્કાલિન ગૃહમંત્રી ગુલઝારી લાલ નંદાએ રાજીનામું આપવું પડ્યું હતું. આરએસએસ અને હિન્દુત્વવાદી સંગઠનોએ તેને હિન્દુ નરસંહાર ગણાવ્યો હતો. બાદમાં ઈન્દિરા ગાંધીએ સંતો અને મુનિઓને પત્ર લખ્યો હતો. જેમાં તેણે લખ્યું છે કે કાયદો બનાવવા માટે શાંતિપૂર્ણ રીતે વાતચીત થઈ શકે છે.
