આઝાદીનો અમૃત મહોત્સવ ઉજવનાર આ લોકો હજુ જીવી રહ્યા છે ગુલામીનું જીવન…

અન્ય એક દેશ આઝાદીના 75 વર્ષ પૂર્ણ કરવા અમૃત મહોત્સવની ઉજવણી કરી રહ્યો છે. ચારે બાજુ ખુશી છે, દરેક ઘરમાં ત્રિરંગાનો નારા ગુંજી રહ્યો છે, તો બીજી તરફ એક એવો સમુદાય કે જેમાં 5000 થી વધુ લોકો આજે પણ સ્વતંત્ર ભારતના ગુલામ છે.

હા, અમે વાત કરી રહ્યા છીએ સૌરાષ્ટ્રની આસપાસના ગીરના જંગલમાં રહેતા નેસના રહેવાસીઓની. નેસ એટલે જંગલમાં એક સમુદાય દ્વારા બનાવેલ ઘાસનો ઝુંપડી. ગીરમાં આવા 45 નેસ છે જેમાં લગભગ 5000 લોકો રહે છે. મોટા ભાગના નેસમાં લોકો પાસે ન તો શાળા છે કે ન તો શૌચાલય છે, ન તો વીજળી છે કે ન તો આરોગ્યની સુવિધા છે. આઝાદ દેશનો એક ગુલામ નાગરિક છે જે દેશના નાગરિક હોવાના તમામ અધિકારોથી વંચિત છે. આ તસવીર ડેડકડી રેન્જમાં આવેલા ગંગાજળીયા નેસના માલધારી રાણાભાઈ મોરીના ઘરની છે. અહીં દરેક ઘર આ આશા સાથે ત્રિરંગો લહેરાવે છે કે આપણે પણ દેશના નાગરિક ગણાઈશું.

મતદાન મથક પણ નથી 
જ્યારે આ માલધારીઓએ પ્રશાસનને સુવિધાઓ માટે અપીલ કરી ત્યારે વહીવટીતંત્રે તેમની પાસે તેમના દેશના નાગરિક હોવાનો પુરાવો માંગ્યો, માલધારી હોવાનું પ્રમાણપત્ર માંગ્યું, જ્યારે તમે દેશના નાગરિકોનો આધાર ન આપ્યો જ નથી તો કઈ રીતે બતાવે ???? જો તમે દેશના નાગરિક હોત તો તમે તેમની સુવિધાઓ પૂરી પાડી હોત, પરંતુ અહીં વીજળી નથી, શાળા નથી, આરોગ્ય કેન્દ્ર નથી, ચૂંટણી મતદાન મથક નથી.

આઝાદીને છે આશા
વહીવટીતંત્ર અને વન વિભાગે માલધારીઓને કાયમી, બિનકાયમી અને ગેરકાયદે એમ ત્રણ ભાગમાં વહેંચી દીધા છે. વહીવટીતંત્ર તેમના અનુસૂચિત જનજાતિના જન્મસિદ્ધ અધિકારના પુરાવા પણ માંગી રહ્યું છે. ત્યારે માલધારીઓને લાગે છે કે તેમની મજાક ઉડાવવામાં આવી રહી છે. હજુ પણ એક આશા છે, એટલે જ દેશના અમૃત ઉત્સવની ઉજવણીમાં ભાગ લેતી વખતે ઘરે-ઘરે ત્રિરંગો લહેરાતો હોય છે. સિંહ અને જંગલના અન્ય પ્રાણીઓ સાથે તેમનો સંબંધ અજોડ છે, તેઓ સિંહને ઓળખે છે અને સિંહ તેમને ઓળખે છે. સિંહો દરરોજ તેમના ઢોરનો શિકાર કરે છે, તેમ છતાં તેઓ કહે છે કે “જો સિંહ શિકાર નહીં કરે, તો શું તે ખાશે”.

હવે માત્ર એક જ આશા છે કે વહીવટીતંત્ર આ માલધારીઓને દેશના નાગરિક તરીકે યોગ્ય રીતે માને અને તેમને તેમના અધિકારો આપે જેથી આ લોકોને પણ ખરા અર્થમાં આઝાદીનો અહેસાસ થાય અને અમૃત મહોત્સવની ઉજવણી સાર્થક બને.