ભૂ-આધાર : હવે કોઈ તમારી જમીન પચાવી નહીં શકે, મિલકતનું બનશે પણ બનશે આધારકાર્ડ

કેન્દ્ર સરકારે સામાન્ય બજેટ-2024માં ગ્રામીણ અને શહેરી વિસ્તારોમાં જમીન સુધારણા અંગે મહત્વપૂર્ણ પગલાં લીધા છે. આ હેઠળ ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં જમીન માટે ખાસ ઓળખ નંબર અથવા 'ભૂ-આધાર' અને તમામ શહેરી જમીનના રેકોર્ડના ડિજિટલાઇઝેશનની દરખાસ્ત કરવામાં આવી છે. આ જમીન સુધારાને આગામી ત્રણ વર્ષમાં પૂર્ણ કરવા માટે સરકાર રાજ્યોને નાણાકીય સહાય પૂરી પાડશે. ભૂ-આધાર સાથે જમીનના માલિકી હકો સ્પષ્ટ થશે અને જમીન સંબંધિત વિવાદો પણ સમાપ્ત થશે.

ભૂ-આધાર બનશે જમીનનો આધાર

આ યોજના હેઠળ ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં તમામ જમીનોને 14 આંકડાનો અનન્ય ઓળખ નંબર મળશે, જે ભૂ-આધાર (ULPIN) તરીકે ઓળખાય છે. જેમાં જમીનના આઇડેન્ટિફિકેશન નંબર સાથે ખેડૂતોના સર્વે, મેપિંગ અને માલિકી અને નોંધણી કરાશે. આનાથી કૃષિ લોન મેળવવાનું સરળ બનશે અને અન્ય કૃષિ સેવાઓની પણ સુવિધા મળશે. ઉલ્લેખનીય છે કે સરકારે આ મહત્વાકાંક્ષી પ્રોજેક્ટ 2008 માં ભારતના જમીન રેકોર્ડને ડિજિટલાઇઝ કરવા અને એક સંકલિત જમીન રેકોર્ડ મેનેજમેન્ટ સિસ્ટમ પ્રદાન કરવા માટે શરૂ કર્યો હતો.

ભૂ-આધાર કેવી રીતે કામ કરે છે?

• પ્લોટને પ્રથમ GPS ટેક્નોલોજીનો ઉપયોગ કરીને જિયોટેગ કરવામાં આવે છે જેથી તેનું ચોક્કસ ભૌગોલિક સ્થાન ઓળખી શકાય.
• સર્વેયર પછી પ્લોટની સીમાઓને ભૌતિક રીતે ચકાસે છે અને માપે છે.
• પ્લોટ માટે જમીન માલિકનું નામ, ઉપયોગની શ્રેણી, વિસ્તાર વગેરે જેવી વિગતો એકત્રિત કરવામાં આવે છે.
• બધી એકત્રિત વિગતો પછી જમીન રેકોર્ડ મેનેજમેન્ટ સિસ્ટમમાં દાખલ કરવામાં આવે છે.
• સિસ્ટમ આપમેળે પ્લોટ માટે 14 અંકનો જી-આધાર નંબર જનરેટ કરે છે, જે ડિજિટલ રેકોર્ડ સાથે જોડાયેલ છે.

શું થશે ભૂ-આધારના ફાયદા?

• ગ્રાઉન્ડ લેવલ મેપિંગ દ્વારા ચોક્કસ જમીન રેકોર્ડની ખાતરી કરે છે.
• પ્લોટની ઓળખમાં અસ્પષ્ટતાને દૂર કરે છે, જે ઘણીવાર જમીન વિવાદ તરફ દોરી જાય છે.
• આધાર સાથે લિંક કરવાથી જમીનના રેકોર્ડનું ઓનલાઈન ઍક્સેસ શક્ય બને છે.
• પ્લોટ સંબંધિત સંપૂર્ણ ઇતિહાસ અને માલિકીની વિગતો ટ્રેક કરી શકાય છે.
• સરકારને નીતિ ઘડતર માટે જમીનનો સચોટ ડેટા મળે છે.

ભૂ-આધારમાં કઈ માહિતી છે?

ભૂ-આધાર આધાર કાર્ડની જેમ જ બનાવવામાં આવે છે. જેમાં રાજ્ય કોડ, જિલ્લા કોડ, ઉપ-જિલ્લા કોડ, ગામ કોડ, પ્લોટનો અનન્ય ID નંબર વગેરેનો સમાવેશ થાય છે. ભૂ-આધાર નંબર ડિજિટલ અને ભૌતિક જમીન રેકોર્ડ દસ્તાવેજ પર છાપવામાં આવે છે. જો જમીન તબદીલ કરવામાં આવે, કેટલાક ભાગોમાં વિભાજિત કરવામાં આવે અથવા તેમાં કોઈ ફેરફાર કરવામાં આવે તો પણ ભૂ-આધાર નંબર પ્લોટની ભૌગોલિક હદ માટે સમાન રહેશે.

શહેરોમાં GIS મેપિંગ થશે

શહેરી વિસ્તારોમાં જમીનના રેકોર્ડને GIS મેપિંગ વડે ડિજિટલાઈઝ કરાશે. પ્રોપર્ટી રેકોર્ડ એડમિનિસ્ટ્રેશન, અપડેટ અને ટેક્સ એડમિનિસ્ટ્રેશન માટે IT આધારિત સિસ્ટમ ઉભી કરાશે. આ શહેરી સ્થાનિક સંસ્થાઓની નાણાકીય સ્થિતિ સુધારવામાં પણ મદદ કરશે.

કયા રાજ્યમાં થશે અમલીકરણ?

ULPIN અત્યાર સુધીમાં 29 રાજ્યોમાં બહાર પાડવામાં આવ્યું છે. આંધ્રપ્રદેશ, ઝારખંડ, ગોવા, બિહાર, ઓડિશા, સિક્કિમ, ગુજરાત, મહારાષ્ટ્ર, રાજસ્થાન, હરિયાણા, ત્રિપુરા, છત્તીસગઢ, જમ્મુ અને કાશ્મીર, આસામ, મધ્યપ્રદેશ, નાગાલેન્ડ, મિઝોરમ, તમિલનાડુ, પંજાબ, દાદરા અને નગર હવેલી અને દમણ અને દીવ, હિમાચલ પ્રદેશ, પશ્ચિમ બંગાળ, ઉત્તર પ્રદેશ, ઉત્તરાખંડ, કેરળ, લદ્દાખ, ચંદીગઢ, કર્ણાટક અને દિલ્હીના એન.સી.ટી. વધુમાં 4 રાજ્યો/ કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો- પુડુચેરી, તેલંગાણા, મણિપુર અને આંદામાન અને નિકોબાર ટાપુમાં ULPIN નું પાયલોટ પરીક્ષણ કરવામાં આવ્યું છે.

મધ્યપ્રદેશ, લદ્દાખ અને J&K જેવા કેટલાક રાજ્યો/કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો પણ SVAMITVA માં ULPIN નો ઉપયોગ કરી રહ્યા છે.