‘જ્ઞાનવાપીમાં મોટું હિન્દુ મંદિર હતું, ભોંયરામાં મૂર્તિ પણ મળી’, ASIના સર્વે રિપોર્ટમાં ખુલાસો

Yogesh Gajjar

કોર્ટના આદેશ બાદ ASI દ્વારા જ્ઞાનવાપી મસ્જિદનો સર્વે કરવામાં આવ્યો હતો.
સર્વેમાં જ્ઞાનવાપી મસ્જિદમાં હિન્દુ મંદિર હોવાનું સામે આવ્યું.
18મી ડિસેમ્બરે ASIએ ડિસ્ટ્રિક્ટ જજની કોર્ટમાં પોતાનો રિપોર્ટ રજૂ કર્યો હતો.
હિન્દુ પક્ષે માંગ કરી હતી કે સર્વે રિપોર્ટની નકલ બંને પક્ષોને સોંપવામાં આવે.

Gyanvapi ASI survey: જ્ઞાનવાપી મસ્જિદના પરિસરના ASI સર્વેના રિપોર્ટને લઈને હિંદુ પક્ષના વકીલ વિષ્ણુ શંકર જૈને ઘણા દાવા કર્યા છે. ગુરુવારે તેમણે ASIનો સર્વે રિપોર્ટ સાર્વજનિક કર્યો અને કહ્યું કે, રિપોર્ટમાં જાણવા મળ્યું છે કે પહેલા જ્ઞાનવાપીમાં એક હિંદુ મંદિર હતું. તેમણે કહ્યું કે, જિલ્લા ન્યાયાધીશની નકલ વિભાગની કચેરીએ તેમને જ્ઞાનવાપી મસ્જિદનો ASI સર્વે રિપોર્ટ સોંપ્યો છે. આ રિપોર્ટના કુલ પાનાની સંખ્યા 839 હોવાનું કહેવાય છે. વિષ્ણુ શંકરે ગુરુવારે આ અહેવાલને લઈને પ્રેસ કોન્ફરન્સ કરી હતી.

કોર્ટના આદેશ બાદ સર્વે હાથ ધરાયો હતો

ખરેખર, કોર્ટના આદેશ બાદ ASIએ જ્ઞાનવાપી સંકુલનો સર્વે હાથ ધર્યો હતો. 18મી ડિસેમ્બરે ASI એ ડિસ્ટ્રિક્ટ જજની કોર્ટમાં પોતાનો રિપોર્ટ રજૂ કર્યો હતો. આ પછી, હિન્દુ પક્ષે માંગ કરી હતી કે સર્વે રિપોર્ટની નકલ બંને પક્ષોને સોંપવામાં આવે. આના પર, બુધવારે 24 જાન્યુઆરી 2024 ના રોજ, જિલ્લા કોર્ટે તમામ પક્ષકારોને સર્વે રિપોર્ટ રજૂ કરવાનો આદેશ આપ્યો હતો.

મસ્જિદ પર હિન્દુ મંદિર હોવાનો સર્વેમાં ખુલાસો

વિષ્ણુ શંકરે જણાવ્યું કે, જીપીઆર સર્વે પર એએસઆઈએ કહ્યું છે કે એવું કહી શકાય કે અહીં એક મોટું ભવ્ય હિન્દુ મંદિર હતું, હાલના ઢાંચા પહેલા એક મોટું હિન્દુ મંદિર હતું. ASIના જણાવ્યા મુજબ, હાલના ઢાંચાની પશ્ચિમી દિવાલ એ પહેલાના મોટા હિન્દુ મંદિરનો ભાગ છે. અહીં એક પૂર્વ-અસ્તિત્વનું માળખું છે જે તેની ટોચ પર બનાવવામાં આવ્યું હતું.

મંદિરના ઢાંચામાં ફેરફાર કરવામાં આવ્યો

હિંદુ પક્ષે રિપોર્ટને ટાંકીને આગળ કહ્યું કે, થાંભલા અને પ્લાસ્ટરના થોડો ફેરફાર સાથે મસ્જિદ માટે ફરીથી ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો છે. હિંદુ મંદિરના સ્તંભોમાં થોડો ફેરફાર કરવામાં આવ્યો હતો અને નવી રચના માટે તેનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો. થાંભલા પરની કોતરણી ભૂંસી નાખવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવ્યો હતો. આવા 32 શિલાલેખ અહીં મળી આવ્યા છે જે જૂના હિન્દુ મંદિરના છે. દેવનાગરી ગ્રંથો, તેલુગુ અને કન્નડના શિલાલેખો મળી આવ્યા છે.

પથ્થર પરથી મળ્યો શિલાલેખ

હિન્દુ પક્ષના વકીલે કહ્યું કે, મહામુક્તિ મંડપ એ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ શબ્દ છે જે તેના શિલાલેખમાં જોવા મળે છે. સર્વે દરમિયાન, એક પથ્થરનો શિલાલેખ મળ્યો હતો, જેનો તૂટેલા ભાગ પહેલાથી જ ASI પાસે હતો. અગાઉના મંદિરના સ્તંભોનો ફરીથી ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો છે. ભોંયરામાં હિંદુ દેવી-દેવતાઓની મૂર્તિઓ મળી આવી છે, જે ભોંયરામાં નીચે માટીથી ભરેલી હતી. તે સંપૂર્ણપણે સ્પષ્ટ છે કે પશ્ચિમી દિવાલ હિંદુ મંદિરનો એક ભાગ છે. હિંદુ મંદિરને 17મી સદીમાં તોડી પાડવામાં આવ્યું હતું અને હાલનું માળખું તેના તોડી પાડવામાં આવેલા કાટમાળમાંથી બનાવવામાં આવ્યું હતું. મંદિરના સ્તંભોને બચાવી લેવામાં આવ્યા છે.

કોર્ટે રિપોર્ટની હાર્ડ કોપી સોંપવાનો આદેશ કર્યો

વાસ્તવમાં, હિંદુ પક્ષ તરફથી કોર્ટમાં હાજર વકીલ વિષ્ણુ શંકર જૈને સતત આગ્રહ કર્યો હતો કે પક્ષકારોના ઈમેલ પર રિપોર્ટની નકલ આપવામાં આવે. આ અંગે ASI દ્વારા વાંધો ઉઠાવવામાં આવ્યો હતો કે ઈમેલ પર રિપોર્ટમાં ચેડાં થઈ શકે છે અને રિપોર્ટ સાયબર ફ્રોડનો શિકાર પણ બની શકે છે. તેથી, ફક્ત તેની હાર્ડ કોપી પ્રદાન કરવી જોઈએ. મુસ્લિમ પક્ષે પણ આ અંગે સહમતિ દર્શાવી હતી. આ પછી, જિલ્લા ન્યાયાધીશે ASIના જ્ઞાનવાપી સર્વે રિપોર્ટની હાર્ડ કોપી પક્ષકારોને આપવાનો આદેશ આપ્યો હતો.