નવી દિલ્હીઃ પ્રધાનમંત્રી કિસાન સન્માન નિધિ મેળવતા ખેડૂતોની સંખ્યા ઘટી રહી છે. એક વર્ષમાં જ 1.78 કરોડથી વધુ ખેડૂતો એવા છે જેમને કિસાન સન્માન નિધિનો લાભ મળ્યો નથી. સંસદમાં સરકાર દ્વારા આપવામાં આવેલા જવાબોથી આ માહિતી બહાર આવી છે. સરકારના જવાબ અનુસાર, 2021-22માં PM કિસાન સન્માન નિધિ હેઠળ 10.41 કરોડથી વધુ ખેડૂતોને પૈસા મળ્યા હતા. પરંતુ 2022-23માં માત્ર 8.55 કરોડ ખેડૂતોને જ યોજના હેઠળ રકમ મળી હતી.
ગયા મહિને વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ કિસાન સન્માન નિધિનો 13મો હપ્તો બહાર પાડ્યો હતો. જેમાં 8 કરોડથી વધુ ખેડૂતોના ખાતામાં 16 હજાર કરોડ રૂપિયાની રકમ જમા કરવામાં આવી હતી. પરંતુ આવી સ્થિતિમાં સવાલ એ થાય છે કે એક વર્ષમાં જ એવું શું થયું કે કિસાન સન્માન નિધિના દાયરામાં કરોડો લોકો બહાર આવ્યા? આ અંગે એક અધિકારીએ એક અંગ્રેજી અખબારને જણાવ્યું કે કેન્દ્ર સરકાર આ યોજનાના લાભાર્થીઓનું સતત વેરિફિકેશન કરતી રહે છે. વેરિફિકેશન પરથી જાણવા મળે છે કે ખેડૂત આ યોજનાનો લાભ લેવા પાત્ર છે કે નહીં? જો તે લાયક ન જણાય તો તેને યોજનામાંથી બહાર ફેંકી દેવામાં આવે છે. આ સાથે જ તેને આપવામાં આવેલી રકમ પણ વસૂલ કરવામાં આવી છે.
ગુજરાતના દરિયાકાંઠે મોટી સંખ્યામાં ડોલ્ફીનનો શિકાર, 10 શિકારીઓ પકડાયા
સરકારે 10 હજાર કરોડ રૂપિયા બચાવ્યા
પ્રધાનમંત્રી કિસાન સન્માન નિધિ યોજના હેઠળ ખેડૂતોના ખાતામાં આખા વર્ષ દરમિયાન ત્રણ હપ્તામાં 6 હજાર રૂપિયા ઉમેરવામાં આવે છે. એટલે કે દરેક હપ્તામાં બે હજાર રૂપિયા. આંકડાઓ અનુસાર, એક વર્ષમાં કિસાન સન્માન નિધિ મેળવનાર 1.78 કરોડ ખેડૂતોના એક્ઝિટનો પણ સરકારને ફાયદો થયો છે. કેન્દ્ર સરકારે કિસાન સન્માન નિધિ યોજના હેઠળ 2021-22માં 67 હજાર કરોડ રૂપિયાથી વધુની રકમ બહાર પાડી હતી. જ્યારે 2022-23માં 57 હજાર 646 કરોડ રૂપિયા બહાર પાડવામાં આવ્યા હતા. એટલે કે કુલ મળીને સરકારે 9 હજાર 386 કરોડ રૂપિયા બચાવ્યા.
સૌરાષ્ટ્ર અને દક્ષિણમાં કમોસમી વરસાદ: ડેમ ઓવરફ્લો, નદીઓ વહેતી થતા ઝાડ-થાંભલા ધરાશાયી
પરંતુ આ ખેડૂતોને શા માટે બાકાત રાખવામાં આવ્યા?
પ્રધાનમંત્રી કિસાન સન્માન નિધિ યોજના 24 ફેબ્રુઆરી 2019ના રોજ શરૂ કરવામાં આવી હતી. પરંતુ તે બેકડેટ જઈને ડિસેમ્બર 2018થી લાગુ કરવામાં આવી હતી. આ યોજના હેઠળ પાત્ર ખેડૂતોને દર વર્ષે ત્રણ હપ્તામાં રૂ. 6,000 મળે છે. એટલે કે દર ચાર મહિને 2 હજાર રૂપિયા. શરૂઆતમાં બે હેક્ટરથી ઓછી જમીન ધરાવતા ખેડૂતોને જ આ યોજનામાં સામેલ કરવામાં આવ્યા હતા. પરંતુ બાદમાં તમામ ખેડૂતોને આ યોજનામાં સામેલ કરવામાં આવ્યા હતા. જો કે સરકારી કર્મચારીઓ અને આવકવેરો ભરતા ખેડૂતોને આમાં સામેલ કરવામાં આવ્યા ન હતા. આ સિવાય ડોક્ટર, એન્જિનિયર, CA અને 10,000 રૂપિયાથી વધુ પેન્શન મેળવનારાઓ પણ આ યોજનાના દાયરામાં આવતા નથી. મંત્રીઓ, સાંસદો અને ધારાસભ્યો પણ આ યોજનામાંથી બહાર છે. પરંતુ ઘણા ખેડૂતો એવા હતા જેઓ આ માટે લાયક ન હતા, છતાં તેઓ કિસાન સન્માન નિધિ હેઠળ એક વર્ષમાં 6 હજાર રૂપિયા લેતા હતા. ફેબ્રુઆરી 2021 માં, સરકારે રાજ્યસભામાં જણાવ્યું હતું કે સમગ્ર દેશમાં 32.91 લાખ અયોગ્ય ખેડૂતોને 2,328 કરોડ રૂપિયાથી વધુની રકમ ટ્રાન્સફર કરવામાં આવી હતી.
