ડોલર, પાઉન્ડ, રૂપિયો… અફઘાની કરન્સી આગળ બધા ફેલ, જાણો તાલિબાની શાસકે કેવી રીતે કરી આ કમાલ?

બધા ચલણ પાછળ છોડી દીધા

વિશ્વ બેંકના જણાવ્યા અનુસાર, અફઘાનિસ્તાનમાં લોકો જીવન ટકાવી રાખવા માટે જરૂરી મૂળભૂત સુવિધાઓ પણ મેળવી શકતા નથી, જ્યારે નિરક્ષરતા અને બેરોજગારી પણ ચરમસીમાએ છે. વર્ષ 2021માં દેશમાં તાલિબાનના પ્રવેશ બાદ સ્થિતિ વધુ ખરાબ થઈ ગઈ છે. આમ છતાં અફઘાનિસ્તાનની કરન્સીનો દબદબો છે અને સપ્ટેમ્બર ક્વાર્ટરમાં તેણે વિશ્વની તમામ કરન્સીને પાછળ છોડી દીધી છે.

બ્લૂમબર્ગના એક રિપોર્ટ અનુસાર અફઘાન ચલણ આ સમયગાળા દરમિયાન વિશ્વમાં સૌથી શ્રેષ્ઠ પ્રદર્શન કરનારી કરન્સી બની ગઈ છે. 26 સપ્ટેમ્બર સુધીના ડેટા અનુસાર એક ડોલર સામે અફઘાનીનું મૂલ્ય 78.25 છે. જ્યારે 2 ઓક્ટોબર, સોમવારે 1 ડૉલર 77.751126 અફઘાની બરાબર હતો.

ગરીબી સાથે સંઘર્ષ કરી રહેલા દેશે કમાલ કરી

છેલ્લા ક્વાર્ટરમાં અફઘાનીના મૂલ્યમાં 9 ટકાનો વધારો થયો છે, આ આંકડો તેને અન્ય મુખ્ય ચલણો કરતાં આગળ રાખે છે. ભારે નિરાશાઓથી ઘેરાયેલા અફઘાનિસ્તાનના ચલણમાં આ વધારો આશ્ચર્યજનક છે કારણ કે યુએનના મતે અફઘાનિસ્તાનમાં ગરીબી ખૂબ જ ગંભીર છે અને દેશના લગભગ 3.4 કરોડ લોકો ગરીબીમાં જીવવા મજબૂર છે. વર્ષ 2021ના આંકડા મુજબ સમગ્ર દેશની વસ્તી 4.01 કરોડ છે. વર્ષ 2020માં ગરીબી રેખા નીચે જીવતા અફઘાનીઓની સંખ્યા 1.5 કરોડ હતી. મતલબ કે તાલિબાનના આગમનના વધુ બે વર્ષ બાદ આ ગરીબોની સંખ્યામાં 1.9 કરોડનો વધારો થયો છે.

દેશમાં આ કરન્સીના ઉપયોગ પર પ્રતિબંધ

જો આપણે અફઘાન અફઘાનીમાં ઉછાળા પાછળનું કારણ જાણવાનો પ્રયાસ કરીએ તો, તાલિબાન દ્વારા દેશની ચલણને મજબૂત કરવા માટે લેવામાં આવેલા પગલાંએ તેમાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવી છે. દેશમાં યુએસ ડૉલર અને પાકિસ્તાની રૂપિયાના ઉપયોગની મંજૂરી નથી. અફઘાનિસ્તાનમાં ઓનલાઈન ટ્રેડિંગ પણ ગુનો છે અને આવું કરનારને જેલ થઈ શકે છે. દેશમાં હવાલાનો કારોબાર પણ ચરમસીમાએ છે અને મની એક્સચેન્જનું કામ પણ આના દ્વારા થાય છે. દાણચોરી દ્વારા અફઘાનિસ્તાન પહોંચતા અમેરિકન ડોલરની આપલે પણ આના દ્વારા આડેધડ થઈ રહી છે.

આંતરરાષ્ટ્રીય સહાય અને કુદરતી સંસાધનોથી વધારો

જો કે, જો બ્લૂમબર્ગનું માનીએ તો, અફઘાન અફઘાની ફુગાવામાં 9 ટકાનો વધારો પણ દેશની નાણાકીય સ્થિતિને ધ્યાનમાં રાખીને સંયુક્ત રાષ્ટ્ર દ્વારા આપવામાં આવતી આંતરરાષ્ટ્રીય સહાયને કારણે છે. ઉલ્લેખનીય છે કે દેશમાં તાલિબાન શાસન બાદ અત્યાર સુધીમાં યુએનએ દેશને 5.8 અબજ ડોલરની સહાય આપી છે. યુનાઈટેડ નેશન્સ અનુસાર, આ વર્ષે દેશને 3.2 બિલિયન ડોલરની સહાયની જરૂર છે અને તેમાંથી 1.1 બિલિયન ડોલરની સહાય પ્રાપ્ત થઈ છે. આ મદદ ઉપરાંત અફઘાનિસ્તાનમાં હાજર કુદરતી સંસાધનો પણ મહત્વની ભૂમિકા ભજવે છે. એક રિપોર્ટ અનુસાર, દેશમાં લિથિયમનો વિશાળ ભંડાર છે, જેની કિંમત અંદાજે 3 ટ્રિલિયન ડોલર છે.

ભારતીય રૂપિયો અફઘાની ચલણ કરતાં પાછળ

જો આપણે ભારતીય રૂપિયાની તુલના અફઘાન અફઘાની સાથે કરીએ, જે વિશ્વમાં સૌથી ઝડપથી વિકસતા ચલણ છે, તો સોમવારે ભારતીય ચલણ ડોલર સામે 83.17 હતું. જ્યારે, અફઘાની 77.75 પર હતો. એક અફઘાન ચલણ 1.06 ભારતીય રૂપિયા બરાબર છે. હવે જો આપણે તેની પાકિસ્તાની ચલણ સાથે સરખામણી કરીએ તો તફાવત પણ વધારે છે. એક અફઘાન ચલણ હાલમાં 3.70 પાકિસ્તાની રૂપિયાની બરાબર છે.